Август Ландмессер


Август Фридрих Ландмессер (нем. August Friedrich Landmesser, 1910 ж. 24 мамыр – 1944 ж. 17 қазан) — неміс, Германияның Гамбург қаласындағы Blohm+Voss кеме жасау зауытының жұмысшысы. 1936 жылғы фотосуретте басқа жұмысшылармен қатар тұрған ол нацистік сәлемдесуден анық бас тартқан адамның ықтимал тұлғасы ретінде танымал. Ландмессер еврей әйел Ирма Эклермен заңсыз қарым-қатынасы үшін нацистік партияның жазалауына ұшырады. Кейіннен ол түрмеге жабылып, ақыры әскери қызметке шақырылып, сол жерде соғыста қаза тапты.[1][2]

Август Ландмессер
нем. August Landmesser
Сурет
Туған кездегі есімі

Август Фридрих Ландмессер

Туған күні

24 мамыр 1910 (1910-05-24)

Туған жері

Моорреге, Шлезвиг-Гольштейн, Германия империясы

Қайтыс болған күні

17 қазан 1944 (1944-10-17) (34 жас)

Қайтыс болған жері

Стон, Хорватия
(Ходильдегі жаппай қабірге жерленген)

Азаматтығы

 Германия

Ұлты

Неміс

Қызметі

зауытта жұмысшы

Әкесі

Август Франц Ландмессер

Анасы

Вильгельмина Магдалена

Жұбайы

Ирма Эклер (1935)

Балалары

Ингрид Ландмессер,
Ирэн Ландмессер

Өмірбаяны өңдеу

Август Ландмессер 1931 жылы нацистік партияға қосылады, бірақ 2 жылдан кейін еврей әйел Ирма Эклерге ғашық болып, 1935 жылы оған үйленуге ұсыныс жасайды. Сол себепті ол партиядан шығарылды және жаңа заң бойынша некеге тұру туралы өтініші қабылданбайды.

1936 жылы Август Ландмессер Гитлерге қолын көтермеді.

1937 жылы Ландмессер отбасымен бірге нацистік Германиядан Данияға қашуға әрекеттенді, бірақ ол шекарада ұсталды және Нюрнберг заңдарына сәйкес "нәсілді қорлады" немесе "нәсілдік масқара" деп айыпталады. Ол өзінің де, Эклердің де Эклердің толық еврей екенін білмейтінін айтып ақталуға тырысқан. 1938 жылы 27 мамырда Ландмессер дәлелдердің толықсыздығы үшін қылмысты қайталамау шарты астында босатылады.

 
Август Ландмессер құрметіне орнатылған құлыптас

Бірақ ерлі-зайыптылар қарым-қатынастарын ашық түрде жалғастырады және 1938 жылы 15 шілдеде Ландмессер қайтадан тұтқындалып, Боргермур концлагерінде екі жарым жылға сотталды. Эклерді гестапо ұстап, Фулсбюттель түрмесіне қамады. Онда ол екінші қызы Иренені дүниеге әкелді.[3] Ол жерден Эклер Ораниенбург концлагеріне, одан кейін әйелдерге арналған Лихтенбург концлагеріне, соңында Равенсбрюктегі әйелдер концлагеріне жіберілді. Ол 1942 жылдың ақпанында Бернбург эвтаназия орталығына жеткізілді, сол жерде ол 14 000 адаммен бірге өлтірілді. 1949 жылы соғыстан кейінгі құжаттамада оны 1942 жылдың 28 сәуірде өлді деп жазды. Ландмессер 1938 жылы тамызда өзінің отбасын соңғы рет көреді. Ол 1941 жылдың 19 қаңтарында түрмеден босатылады.[4] Кейін Пуст жүк тасымалдау кәсіпорнында бригадир болып жұмыс істеді. Компанияның Варнемюндедегі Хайнкель-Веркеде (зауытта) филиалы болды.[5] 1944 жылдың ақпанында ол 999-форт атқыштар батальонының жазалаушы батальонына шақырылды. 1944 жылы 17 қазанда Хорватиядағы шайқастан кейін ол дерексіз кетті.[6] Эклер секілді ол да 1949 жылы ресіми түрде өлді деп жарияланды.[6][7]

 
1936 жылғы фото, онда Август Ландмессер деп болжанған ер адам айқын түрде нацистік сәлем бермей тұр.

Алғашында олардың балалары Ирене мен Ингрид қалалық балалар үйіне жеткізілген. Кейінірек Ингридке анасы жағынан әжесімен бірге тұруға рұқсат берілді. 1941 жылы Ирене патронаттық ата-анасының үйіне барды. 1953 жылы әжесі қайтыс болғаннан кейін, Ингрид де патронаттық ата-аналарға берілді.

Август Ландмессер мен Ирма Эклердің некесін Гамбург Сенаты 1951 жылдың жазында ретроактивті түрде мойындады. Сол жылдың күзінде Ингрид Ландмессер фамилиясын алды. Айрин Эклер фамилиясын қолдануды жалғастырды.

Тарихи фотосурет өңдеу

1991 жылы Die Zeit газетінде жарияланған бұл әйгілі тарихи фотосурет 1936 жылы 13 маусымда түсірілген екен. Ол Гамбургтегі Blohm+Voss кеме жасау зауытында Horst Wessel әскери-теңіз флотының оқу-жаттығу кемесі үшін жұмысшылар жиналған іс-шара болатын. Іс-шарада фюрердің орынбасары Рудольф Гесс Адольф Гитлермен бірге сөз сөйлейді. Кемеге бір бөтелке шампан лақтырып сындыру рәсімі өткізілген соң, жиналған жұмысшылар мен көрермендер жаппай ұрандап ("sieg heil"), нацистік сәлем береді. Суретте адамдардың барлығы дерлік нацистік сәлемде қолдарын көтергені, тек көпшіліктің арт жағында тұрған бір адам ғана қолын көтермей, әдейі қолдарын айқастырып тұрғаны анық байқалады. Ирене Эклер бұл адамның әкесі Август Ландмессер екенін анықтайды.

1996 жылы Ирене Эклер Die Vormundschaftsakte 1935–1958: Verfolgung einer Familie wegen "Rassenschande" (Қамқорлық құжаттары 1935–1958: Бір отбасыны "Нәсілдік масқара" үшін қудалау) атты еңбегін жариялады. Кітап оның жанұясының тарихын баяндайды. Онда анасының хаттары және мемлекеттік мекемелердің құжаттарымен қоса, сол кездегі көптеген түпнұсқа деректер бар. [8]

Дереккөздер өңдеу

  1. Verbotene Liebe | Courage. 1&1 Internet. Тексерілді, 15 қаңтар 2014.
  2. Simone Erpel: Zivilcourage : Schlüsselbild einer unvollendeten "Volksgemeinschaft". In: Gerhard Paul (Hrsg.): Das Jahrhundert der Bilder, Bd. 1: 1900–1949, Göttingen 2009, pp. 490–497, Үлгі:ISBN.
  3. Flock, Elizabeth. August Landmesser, shipyard worker in Hamburg, refused to perform Nazi salute (photo), Washington, D.C.: Washington Post Media (7 February 2012). Тексерілді 15 қаңтардың 2014.
  4. Roux François Comprendre Hitler et les allemands — Paris, France: Éditions Max Milo. — ISBN 9782315004614.
  5. Father reported missing. 1&1 Internet. Тексерілді, 15 қаңтар 2014.
  6. a b Bartrop Paul R. Resisting the Holocaust: Upstanders, Partisans, and Survivors — ABC-CLIO, 2016. — P. 152. — ISBN 9781610698795.
  7. Eckler Irene Die Vormundschaftsakte 1935–1958: Verfolgung einer Familie wegen "Rassenschande": Dokumente und Berichte aus Hamburg — Horneburg. — ISBN 9783980499309.
  8. Нацистік сәлем беруден бас тартқан жалғыз адам, 1936 ж A lone man refusing to do the Nazi salute, 1936 https://rarehistoricalphotos.com/august-landmesser-1936/