Авиация психологиясы

Авиация психологиясы — авиация мамандарының іс-әрекеттерінің психологиялық заңдылықтарын зерттейтін психология ғылымының саласы. Авиация психологиясы ұшқыштарды оқыту мен ұшу кезінде орындалатын істердің жай-жапсарын жалпы адам психикасының әуе кеңістігіне бейімделудегі ерекшеліктерін зерттеп, жоғары дәрежеде ысылған мамандарды даярлап шығару мақсаттарын қарастырады. Авиация психологиясы ұшудың қауіпсіздігіне, апаттардың алдын алуға, ұшқыштардың, сондай-ақ басқа да авиация мамандарының еңбегі мен демалысын тиімді етуге, олардың кәсіби және психологиялық даярлығына назар аударады. Авиация психологиясы мақсаты — ұшқыштардың, штурмандардың, жер үстіңдегі қызмет мамандарының іс-әрекеті мен дайындығының психологиялық ерекшеліктерін зерттеу, ұшу экипажының тиімді және қолайлы қызметін қамтамасыз ету, авиацияда жұмыс істеуге кандидаттарды іріктеу, ұшқыштардың психикасына жағымсыз әсерлерді, апаттарды болдырмауға бағытталған. Авиация психологиясы ғылыми-практикалық бағыт ретінде XIX және XX ғасырлар тоғысында адамзаттың ұшқыш аппараттарды ойлап табуына және оларды ұтымды да қауіпсіз басқарудағы адам факторы рөлінің арта түсуіне байланысты пайда болды. Ап. негіздері физиологияның, жалпы психологияның, эргономиканың, инженерлік психологияның, еңбек психологиясының, медицинаның әдіснамалық және әдістемелік ережелерінің ықпалымен қалыптасты. Қазіргі заманғы Авиация психологиясының өзекті мәселелері: авиация мамандары іс-әрекетерінің психологиялық құрылымдарын; адамның авиациялық техникалық өзара әрекеттестігінің психологиялық заңдылықтарын зерттеу; ұшу факторының, психикалық жағдайын ұжымдағы тұлғааралық қарым-қатынастардың дамуына әсерін зерттеу; кәсіби жарамдылықты, экипаж мүшелерінің өздерінің іс-әрекет жағдайларына бейімделуін қалыптастыру; апаттылық жағдайларын талдау және т.б. Авиация психологиясы теориялық және практикалық міндеттерін шешу үшін психология меп физиологияда (сұхбат, бақылау, құжаттарды зерттеу, зертханалық және табиғи сараптаулар) қарастырылатын әдістемелер кешені қолданылады. Сонымен қатар, қазіргі кезде Авиация психологиясы іс-әрекетті талдаудың алгоритмдік әдістемесі, психологиялық модельдеу және т.б. әдістемелері дамуда.