Ведалар (санскритша - білім) - үнді әдебиетінің ең көне (2 ғасыр соңы - біздің заманымызға дейінгі 1 ғасыр басындағы мың жылдықтар) діни және философиялық мұралары. Ведалар әнұрандар мен құрбандық шалу формулаларынан (Ригведа, Самоведа, Яджурведа, Атохорведа), теологиялық трактаттардан (брахмандар мен упанишадтардан) тұрады. Ежелгі Үндістанның мәдени-әлеуметтік өмірі туралы көптеген деректер ала аламыз. Ведаларда Құдай мен адамның арасындағы үйлесімділіктің маңызы дәріптеледі.[1]

ВЕДТЕР (санскр. - басқару, білу) - ертедегі үнділер: Ригведтің, Атхарваведтің, Самаведтің және Яджувердтің қасиетті кітаптарының төрт тарауы. Б. з. б. 12-17 ғасырларда жазылған. Аталған кітаптарға қатысты брахмандар да (ведтердің әдет-ғұрпы баяндалып, түсіндірілетін кітаптар), үнді ғұрпының мистикалық мағынасы түсіндіріліп, ведтер символикасы ашып көрсетілетін араньяктар да ("Орман кітаптары"), кейіннен жасалған Упанишадтар да (Ведтерге табыну мен олар туралы мифология философиялық тұрғыданнегізделетін Құдай, адам, табиғат туралы жалпы пайымдау алдыңғы қатарға қойылатын кітаптар) "В." сөзімен белгіленеді. "В." сөзі "қасиетті кітап", "асқан даналық" мағынасымен жалпы атау ретінде де қолданылады. Ведтерде ертедегі діни түсініктермен қатар ойша жору бөлімдері де бар, оларда дүниенің болуы мен адамның іс-әрекеттерінің себептері және мақсаттары туралы мәселе қойылады.[2]

Дереккөздер өңдеу

  1. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7
  2. "Қазақ энциклопедиясы" - Философиялық сөздік