Гранулит[1] — аймақтық метаморфизмнің ең жоғары температурасында, гранулиттік (В,) фацияда қалыптасатын тау жынысы. Сондықтан оларда слюда, амфибол сияқты құрамында суы бар минералдар кездеспейді, не кездессе, өте аз мөлшерде болады.

  • Гранулиттер метапелиттер және метабазиттер бойынша пайда болады. Біріншісін қышқыл гранулиттер, екіншісін негізді гранулиттер дейді.
    • Қышқыл гранулиттер негізінен ортоклаз, плагиоклаз (олигоклаз,кварцтан тұрады) Олардың құрамында гранат (альмандин-пироп) гиперстен, диопсид, силлиманит, кордиерит те кездеседі.
      • Қышқыл гранулиттер ашық түсті, шомбал, кейде жолақты, аздап тақтатасты бітімді болады;
      • құрылымы ұсақ гранобластық, гетеробластық, оларда кварц көбінесе табақ пішіндес болып келеді.
    • Негізді гранулиттер қара түсті, негізінен плагиоклаз, гиперстен, диопсид, гранаттан тұрады. Оларға рутил де тән.
      • Бітімі шомбал, кейде жолақты. Плагиоклаз жыныста андезин не Лабрадор, онда полисинтетикалық егіздіктер кездеспейді, пішіні изометриялы. Гранат жыныста альмандин болып келеді, оның құрамында пироп молекуласы едәуір болады.
Гранулит
Гранулит

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология — Алматы: «Мектеп» баспасы, 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2