Гураге
Гураге (Guragē)[1] — Оңтүстік-батыс Эфиопияда тұратын эфиопиялық семит халықтары.[2] Жалпы саны 2,6 млн. адамды құрайды.[3]
| Гураге | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
2,6 млн. | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Тілі өңдеу
Олар эфио-семит тілдерінің оңтүстік топшасының тілдерінде сөйлейді, гурага тілі, кейбіреулерінде эфиопиялық әліпбиге негізделген жазу бар. Оромо және амхар тілдері де кеңінен таралған.[4]
Діні өңдеу
Дінге сенушілердің діни көзқарастары: сүнниттік мұсылмандар, кейбірі христиандар (монофизиттер>), дәстүрлі наным-сенімдер.[5]
Тарихы өңдеу
Олар туралы алғаш рет эфиопиялық Негус Амде-Цйон I (1314-44) жылнамасында айтылады. XV-XVII ғасырларда. XV-XVII ғасырларда Гураге христиан діні ене бастаған Эфиопия империясының құрамына кірді. Оромо шапқыншылығымен (XVI-XVIII ғасырлар) империядан бөлініп қалған олар князьдіктерді құрды, кейбіреулері XIX ғасырдың басында 8 тайпаның (Мухер, Чаха, Ежа, Ыннамор, Гието, Гумер, Акилил мен Уолане) одағына біріктірілді. XIX ғасырдың аяғында олар Эфиопияға қосылды, сонымен бірге Себат-бет конфедерациясы қалыптасты.[6]
Кәсібі өңдеу
Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын суармалы егіншілік (тары, құмай, жүгері, көкөніс, кофе, ең маңызды дақыл – энсет тамыр дақылы немесе бедеу банан) және мал шаруашылығы (ірі қара және ұсақ мал, есек, жылқы, қашыр) ), балық аулаумен жекелеген топтар (звай және басқалары) айналысады. Гурагелердің төрттен бір бөлігі қалаларда тұрады, саудамен, қолөнермен, жалдамалы жұмыспен айналысады.[7]
Өмір салты өңдеу
Дәстүрлі әлеуметтік ұйымда рулық-тайпалық, жыныстық-жастық және касталық топтарды ауылдық қауымдастықтар біріктіріледі. Ақсақалдардың рөлі маңызды. Неке әдет-ғұрыптары амхарларға жақын. Гурагенің эфиопиялық суперэтникалық қауымдастыққа интеграциясы, амхараның бір бөлігін ассимиляциялауда. Ауыл қауымдастығы негізінен бір патрилинейлік туыстық топты қамтиды. Фольклор, оның ішінде мифология сақталған.
Ауылдары шашыраңқы орналасқан. Тұрғын үйлер дөңгелек, бұтақтан жасалған, төбесі сабанмен жабылған.
Киімдері - жалпы эфиопиялық үлгідегі киім.
Азық-түліктері – негізінен бәліштер, жарма, соустар. Сусындары - сыра, кофе.[7]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Значение слова «гураге» https://kartaslov.ru/%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5-%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0/%D0%B3%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B3%D0%B5
- ↑ Гураге https://megabook.ru/article/%D0%93%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%B3%D0%B5
- ↑ Современная энциклопедия Гураге https://my-dict.ru/dic/sovremennaya-enciklopediya/199638-gurage/
- ↑ Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/1935988
- ↑ Современная энциклопедия - гураге http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/gurage
- ↑ Гураге https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/220965
- ↑ a b народы мира / Гураге http://www.etnolog.ru/people.php?id=GURA