Джозефсон эффектісі

Джозефсон эффектісі — екі асқын өткізгішті бөліп тұратын диэлектриктің жұқа қабаты (Джозефсонның түйіспесі деп аталады) арқылы асқын өткізгішті токтың ағуы, заряд тасымалдаушылардың туннельдік етуі. 1962 ж. Джозефсон теориялық болжам жасап, 1963 ж. американдық физиктер П. Андерсон мен Дж. Рокуэлл тәжірибе жүзінде анықтаған.

Куперлік қосақтарға біріккен өткізгіштік электрондар туннельдік эффект салдарынан диэлектриктің жұқа кабаты (қалыңдығы 1 мм) арқылы өтеді. Егер осы қабат арқылы өтетін ток белгілі бір мәннен (кризистік деп аталатын) аспаса, онда Джозефсон түйіспесіндегі кернеу түсуі болмайды (стационарлық Джозефсон эффектісі). Түйіспеде критикалық токпен салыстырғанда үлкен токтардың кернеу түсуі U пайда болады да, ол электромагниттік толқындарды сәулелендіреді (стационарлық емес Джозефсон эффектісі).

Джозефсон түйіспелерін және олардың негізіндегі құрылғыларды жасауга арналған асқын өткізгішті материалдар ретінде қорғасын, оның балқымалары (PbZnAl, РbВі және т.б.), сондай-ақ ниобий қолданылады.