Жоғарғы Нормандия
Жоғарғы Нормандия (фр. Haute-Normandie, норманд. Ĥâote-Normaundie) — Францияның солтүстігіндегі бұрынғы әкімшілік аймақ, оның құрамына Сена-Маритим және Эр департаменттері кірді. 2016 жылдың 1 қаңтарынан бастап Нормандия аймағының бөлігіне айналды.
| Жоғарғы Нормандия |
|---|
| фр. Haute-Normandie | ||
|---|---|---|
| ||
| (Аймақ елтаңбасы) | ||
| Орналасуы | ||
| ||
| Статусы | бұрынғы аймақ | |
| Астанасы | Руан | |
| Ірі қалалары | Гавр | |
| Кеңес президенті | Николя Майер-Россиньоль (2013-2015 жылдары; СП) | |
| Департаменттер | Эр (27) Сена-Маритим (76) | |
| Халқы | ( орын) | |
| * 01.01.[[]] (бағалаулар бойынша) |
▲1839393 | |
| * 08.03.2011 (санақ бойынша) |
14 | |
| * Тығыздығы () | 149/км² | |
| Жер аумағы1 | 12317 км² | |
| Уақыт белдеуі | +1; жазда +2 | |
| ISO | FR-Q | |
| Сайты | hautenormandie.fr | |
| 1 Өзен, су, көлдерді және ауданы 1 км² астам мұздықтарды, сондай-ақ өзендердің эстуарийлерін санамағандаға жер реестрі бойынша. | ||
| ||
Аймақ 1956 жылғы ұлттық әкімшілік реформасы аясында құрылды. Аймақтың атауында «Жоғарғы» сөзі көршілес Төменгі Нормандия аймағына қатысты жоғары географиялық ендіктерде орналасқандықтан қолданылды; Жоғарғы Нормандия абсолютті биіктігі бойынша Төменгі Нормандияға қарағанда төмен.
География өңдеу
Бұрынғы аймақтың аумағы 12 317 км². Аймақтың құрамына Эр және Сена-Маритим департаменттері кірді. Оның аумағы арқылы Сена, Эр, Вель өзендері ағып өтеді.
Жоғарғы Нормандия аумағында келесі табиғи аймақтар орналасқан:
- Пеи-де-Ко (фр. Pays de Caux) — Руан, Дьеп және Гавр арасында орналасқан жерлер; өзен аңғарлары мен Ла-Маншқа ашылатын шағын ілмелі аңғарлармен кесілген бор топырақты, құнарлы үстірт.
- Пеи-де-Бре ( фр. Pays de Bray
- Сена аңғары
- Марэ Вернье (фр. Marais Vernier) — бұрын сулы-батпақты жерлері бар шағын аудан, бұрын Сена арнасында иілмесі болған; Бұл аймақ мал өсіруге қолайлы және ауылдық сабан үйлерімен танымал.
Тарих өңдеу
911 жылы Викингтердің көсемі Роллон каролинг королі Карл III Қарапайыммен келісімге келді. Осы Сен-Клер-сюр-Эпте келісімінің шарттарына сәйкес, король Роллонға Руан округін қорғауды тапсырды, оның жерлері қазіргі Жоғарғы Нормандия аймағына сәйкес келеді.
XVIII ғасырда құл саудасы шарықтау шегіне жетті. Гавр, Руан және Онфлер қалаларының тұрғындары осындай үшбұрышты саудамен байланысты экономикалық пайданы белсенді пайдаланды. Мақта өңдеу қалаларда дами бастады, өнеркәсіптік революцияға негіз болды. Өндіріс орындарының саны артты; олар Руан қаласының маңында ашылған. Бірақ бұл өзгерістер негізінен Нормандияның шығыс бөлігіне (яғни қазіргі Жоғарғы Нормандия жеріне) әсер етті.
1956 жылы Францияда әкімшілік аймақтарды құру процесінде бес нормандық департаментті екі аймаққа — Жоғарғы Нормандия және Төменгі Нормандияға бөлді. Шекаралар бұзылмағанымен, бұл делимитация XVI-шы және тіпті XIV-ші ғасырларға дейін баратын айырмашылықтар туралы талқылауды тағы да жандандырды.
Экономика өңдеу
Жоғарғы Нормандияда өндірілген:
- Жалпы ұлттық жағармай өндірісінің 60%-ы
- Пластмасса өндірісінің 50% және вагондардың 30%
Барлық француз аймақтарының ішінде Жоғарғы Нормандия алып жатты:
- Сыртқы экономикалық қызмет бойынша 4 орын
- Зығыр өндірісі бойынша 1 орын
- Ғылыми-зерттеу жұмыстары бойынша 6-орын
Көлік өңдеу
Бұрынғы Жоғарғы Нормандия аймағына TER Haute-Normandie компаниясының TER қала маңындағы теміржол желісі қызмет көрсетеді. Желі ұлттық масштабтағы екі радиалды теміржол желісінің айналасында құрылды — Париж — Гавр және Париж — Кан желісі. Желінің орталық нүктесі — TER желісінің көптеген желілері түйісетін Rouen-Rive-Droite руан вокзалы.
Мәдениет өңдеу
Жоғарғы Нормандия Францияда мұражайлардың шоғырлануы бойынша бірінші, театрлардың шоғырлануы бойынша екінші орында тұрды. Ерекше ормандар бұрынғы аймақ аумағының шамамен 20% алып жатыр. Жоғарғы Нормандия аумағында 50-ден астам бақтар мен саябақтар бар.
Аймақтық гастрономия өңдеу
Нормандияның аймақтық асханасының ерекшеліктері ең алдымен аймақтың географиялық орналасуына байланысты. Оның құнарлы жерлері ауылшаруашылық өнімдерінің молшылығын қамтамасыз етеді, ал теңіз балық пен моллюскалардың алуан түрін береді.
Дегенмен, аймақтық асханадағы сүт өнімдері реңк береді; Нормандықтардың май мен кілегейге деген сүйіспеншілігі аңызға айналған дерліктей.