Изостазия

Изостазия, изостазиялық тепе-теңдік (гр. іsotasіos – тепе-тең салмақтылық) – литосфера массасының астеносфера бетіңде қалқи отырып, дәйім гидростатикалық тепе-теңдікті сақтау жағдайы. "Изостазиялық тепе-теңдік заңдылығына" сәйкес, литосфераның әртүрлі аймақтары өздерінің масса мөлшеріне (қалыңдығына, яки салмағына) орай жоғары-төмен қозғалып тұруға мәжбүр. Қатты заттардан тұратын біршама жеңіл литосфераның ішінара балқымалы, бірақ литосфера заттарына қарағанда тығыздау заттардан тұратын астеносферамен өзара байланыс сипаты кезбемұздардың (айсбергтердің) су бетінде қалқып жүру заңдылығына саяды (қатты зат бола тұрса да, мұздың тығыздығы шамамен 0,9 г/см³, ал судың тығыздығы 1 г/см³); кезбемұз неғұрлым көлемді (салмақты) болса, ол солғұрлым су түбіне қарай сұғына түспек, яғни оның бүкіл болмысы төмен қарай қозғалмақ, ал осы мұз кесегі өз массасын бірте-бірте азайтқан жағдайда (мәселен, еру нәтижесінде) оның суға бату деңгейі де бірте-бірте жоғары қарай көтерілуге мәжбүр. Міне, осылайша изостазия процесі жер литосферасының астеносфера бетінде дәйім "қалқып түруын" қамтамасыз етеді деуге болады.