Кербезгүл тұқымдасы

Кербезгүл тұқымдасы (Alіsmatales) – дара жарнақты өсімдік. Негізінен, Солтүстік жарты шардың қоңыржай белдеулері мен Австралияда, сондай-ақ, Оңтүстік-Шығыс Азия мен Шығыс Африка және Оңтүстік Америкада кездеседі. 13 – 14 туысы, 100-ден аса түрі белгілі. Қазақстанның барлық аймақтарында (тек биік таулы жерден басқа), әр түрлі су қоймаларының жағасында өсетін 3 туысы – жебежапырақ, жұлдызжеміс (Damasonіum), оның 2 түрі кербезгүлтүсті жұлдызжеміс (Damasonіum alіsma) және ұзын жұлдызжеміс (Damasonіum constrіctum); кербезгүл (Alіsma), оның 3 түрі: бақажапырақты кербезгүл (A. plantago-aquatіca), қандауыр тәрізді кербезгүл (А. lanceolatum), Лезель кербезгүлі (A. loeselіі) бар. Олардың биікт. 10 – 80 см. Жапырақтары сабағының түп жағын айнала дегелектеніп орналасады. Ақ гүлдері сыпыртқыгүл гүлшоғырына топталған. Қос жынысты, тостағанша және күлте жапырақшалары – үш-үштен,аталығы – алтау, аналығы – көп. Жатыны – бір тұқымды. Майда жемісшелері жалпақ (тегіс) гүлтабанында сақина тәрізді орналасады. Жәндіктер арқылы тозаңданады. Мамыр – тамыз айларында гүлдеп, жемістенеді. Жемісі – құрғақ бір тұқымнан тұратын көп жаңғақша, су және су құстарымен таралады. Кербезгүл тұқымдасы – ондатр мен үйректердің қорегі, тамыры мен сабағы халық медицинасында қолданылады. Шөбі улы болғандықтан мал жемейді.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ Энциклопедиясы