Меккедегі тарихи жерлер
Мекке — мұсылмандардың қасиетті қаласы. Онда Қағба, әл-Харам мешіті орналасқан. Сауд Арабиясының батысындағы Мекке қаласында Мұхаммед (ғ.с.) дүниеге келіп, пайғамбарлығын осында бастаған. Ол арабтардың ежелгі мәдени орталығы саналады. Исламдық сенім бойынша мұнда Адам ата мен Хауа ана, Шис, Ибраһим, Исмаил пайғамбар тұрған.[1] Меккеде бірнеше тарихи, мұсылмандар үшін қасиетті саналатын жерлер бар.
Хира үңгірі өңдеу
Ғар Хира – Нұр тауындағы Хира үңгірі. Мұхаммед (с.а.с.) пайғамбарлық келгенге дейін осы жерде ойға шомып отырғанды ұнатқан. 610 жылдың Рамадан айының Қадір түнінде осы жерде қырық жастағы Мұхаммед (с.а.с.) Алла тағаланың уахи сөзін алғаш естиді. Осы жерде Жәбірейіл періште Мұхаммедке (с.а.с.) Алланың Елшісі екенін жеткізді. Үңгір Меккенің солтүстік-шығыс жағындағы Нұр тауының басында орналасқан. Мәсжид Харамнан 4 км. қашықтықта. [2]
Сәуір үңгірі өңдеу
Ғар Сәуір – Сәуір үңгірі. Алланың ақиқат жолын уағыздап жүрген Мұхаммед пайғамбарды (с.а.с.) пұтқа табынатын меккеліктер қуғынға ұшырата бастайды. 622 жылы өміріне қауіп төнген Мұхаммед пайғамбар (с.а.с.) Ислам дінін алғашқы болып қабылдаған Әбу Бәкірмен бірге түн жамылып, Меккеден жасырынып шығады. Бір құдайға сыйынатын тұрғындары бар Ясрибке (Мәдинаға) бет алған екеуінің соңына қуғыншылар түседі. Сонда Мұхаммед пайғамбар (с.а.с.) мен Әбу Бәкір Меккенің төменгі жағындағы (оңтүстігіндегі) осы үңгірге барып жасырынады. Алла тағаланың әмірімен үңгірдің аузында өрмекшінің өрмегін көрген қуғыншылар, оларды таба алмай, кері қайтады. [3], [4]
Мұхаммед пайғамбардың (с.а.с.) туған үйі өңдеу
Мұхаммед пайғамбар (с.а.с.) Ай жылнамасына сәйкес Піл жылының Рәби әл-әууәл айының 12-жұлдызында (570 жылдың 29-тамызында) тау өткеліндегі Һашим руының қоныс тепкен мекенінде туған. Қазір бұл жер Әли өткелі деп аталады. 1952 жылы Мұхаммед пайғамбардың (с.а.с.) кіндік қаны тамған, анасы Әмина бинт Уаххаб мәпелеп құндақтаған жерінің орнына Меккенің ғылыми кітапханасының ғимараты тұрғызылады. «Ғазза» көшесінің бойында тұрған осы кітапхананың ғимараты Мәсжид Харамның «Сәләм» қақпасынан шыққанда көрінеді.[5]
Имам Алидің үйі өңдеу
Мұхаммед пайғамбар (с.а.с.) жастай жетім қалып, әкесінің ағасы Әбу Тәліптің қолында тәрбиеленеді. Мұхаммед пайғамбардың (с.а.с.) балалық шағы өткен бұл үйде Әбу Тәліптің ұлы Али де дүниеге келеді. Кейін Мұхаммед пайғамбар (с.а.с.) қызы Фатима мен Алиді үйлендіріп, олардан Хасан және Хусейн деген немерелері болады. Қазір бұл үйдің орнына «Нажах» медресесі салынған, ол Мәсжид Харамның шығыс жағындағы бір жарым шақырым жерде. [6]
Хадижа ханымның үйі өңдеу
Хадижа ханым – Мұхаммед пайғамбарымыздың (с.а.с.) бірінші әйелі. Меккенің бай саудагер әйелі болған 40 жастағы жесір Хадижа ханым 25 жастағы Мұхаммедке (с.а.с.) тұрмысқа шығып, өмірінің соңына дейін ширек ғасыр бойы осы үйде бірге тұрып, өмір сүрген. Хадижа ханым Мұхаммедті Алланың Елшісі екенін таныған, Ислам дінін қабылдаған алғашқы әйел болғандықтан, мұсылмандар оны «Имандылардың Анасы» деп атаған. Мұхаммед пайғамбарымыз (с.а.с.) Хадижа ханымнан Қасым, Абдулла деген ұлдар (жастай қайтыс болған), Зейнеп, Рұқия, Үммү Күлсім, Фатима деген қыздар көріп, ұрпақ сүйген. Хадижа ханымның үйі Мәсжид Харамның сағи әдет-ғұрпын орындайтын бөлігіне қарама-қарсы бағытта жатқан Уәди Ибраһим аңғарының ортасындағы Қашашия жерінде орналасқан. Мешіттен бір жарым шақырым қашықтықтағы бұл жерде қазір Құран жаттайтын медресе бар. [7]
Хамза үйі өңдеу
Хамза – Мұхаммед пайғамбарымыздың (с.а.с.) әкесінің ағасы. Ержүрек батыр адам болған. Мұсылмандар алғаш рет жеңіске жеткен Бадр құдығы жанындағы шайқаста ерекше ерлік көрсеткен. Ұхұд тауының жанындағы шайқаста қаза табады. Хамзаның үйі Мәсжид Харамның оңтүстігінде мешіттен жарты шақырым жерде. Қазір бұл жерде шағын мешіт пен балалар кітапханасы бар. [8]
Дар әл-Арқам өңдеу
Дар әл-Арқам бин Әби әл-Арқам Сафа төбешігінің жанында. Исламға дейін Мұхаммед пайғамбар (с.а.с.) мен оның сахабалары (серіктері) осы жерде жа сырынып намаз оқыған. Бұл жерде Омар бин Хаттаб Ислам дінін қабылдаған. Мәсжид Харамда намаз оқып болған мұсылмандар мешіттің осы жерінен шыққан. [9]
«Мұғалла» зираты өңдеу
«Мұғалла» зираты Алланың Үйі мен Мұғабада деген жердің арасында орналасқан. Зиратта Мұхаммед пайғамбарымыздың (с.а.с.) арғы атасы Абдіманап, атасы Абдумүтәліп, анасы Әмина бинт Уаххаб, бірінші әйелі Хадижа ханым жерленген. Бәлкім, қажылыққа ерте кезден барып жүрген біздің ата-бабаларымыз «Мұғалла» зиратын көргеннен кейін, тілімізге «мола» деген сөзді енгізген болар. Сонымен қатар, араб тілінде «мұғалла» деген сөз «биік жер» деген мағына береді.[10]
«Рая» мешіті өңдеу
Мұхаммед пайғамбар (с.а.с.) Меккені пұтқа табынатындардан азат етіп, өзі туып-өскен шаһарға кіргенде, Ислам дінінің жасыл жалауын тіккен жерге кейін «Рая» («Жалау») мешіті салынады. Мешіт «Мұғалла» зиратының жанында орналасқан. [11]
«Ижаба» мешіті өңдеу
«Ижаба» мешіті Мұхаммед пайғамбардың (с.а.с.) Минадан қайтып оралғанда түнеген жерінде салынған. «Мұғабада» ауданындағы «Махсаба» деген жердегі осы мешіт 2001 жылы күрделі жөндеуден өткен.[12]
«Биға» немесе «Ақаба» мешіті өңдеу
«Биға» немесе «Ақаба» мешіті. Меккенің айналасында Ислам діні тарағаннан кейін Мұхаммед пайғамбар (с.а.с.) мен ансарлары (жақтаушылары) жиналған жерге 761 жылы Әбу Жағфар әл-Мансұр тұрғызған. Төбесі ашық бұл мешіт әлі күнге дейін сақталған. «Ақаба» жамратынан 300 метр жерде көпірдің оң жағында тұр.[13]
«Нәмира» мешіті өңдеу
«Нәмира» мешіті. Арафат аңғарындағы мешіт. Мешіттің батысында «Нәмира» деген тау бар. Арафат күні Мұхаммед пайғамбар (с.а.с.) осы жерге шатырын тігіп, тоқтаған. Сосын түстен кейін «Ғарна» аңғарының ортасына көшкен. Құтба айтып, намаз оқып болғасын кешке жақын Мүздәлифаға барған. Һижра жыл санауының екінші ғасырында Мұхаммед пайғамбардың (с.а.с.) «Ғарна» аңғарының ортасында құтба айтып, намаз оқыған жеріне осы мешіт салынады. Кейін ғасырлар бойы осы мешіттің ауқымы кеңейтіле береді. Қазір мешіттің шығыстан батысқа ұзындығы 340 метр, солтүстіктен оңтүстікке алып жатқан ені 240 метр. Мешіттің ауданы 110 мың шаршы метр. Екі қабаттан тұратын ұзындығы 120 метр артыңғы бөлігінің ауданы 28800 шаршы метр. Мешіттің артында 8 мың шаршы метрді алып жатқан шатырлы алаң бар. Мешіттің алты мұнарасы бар, олардың биіктігі 60 метр. Осы мешітте бір уақытта 350 мың адам намаз оқи алады.[14]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Қазіргі дүние географиясы: Хрестоматия. Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 11-сыныбына арналған оқу құралы. / Қ. Ахметов, Т. Увалиев, Г. Түсіпбекова. —Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-216-5
- ↑ Ламашәріп Қайрат Қайырбекұлы – Қажылық-مناسك الحج, Алматы-2010, 77-бет.
- ↑ «Тәубе»сүресінің 40-аяты
- ↑ Ламашәріп Қайрат Қайырбекұлы – Қажылық-مناسك الحج, Алматы-2010, 77-бет.
- ↑ Ламашәріп Қайрат Қайырбекұлы – Қажылық-مناسك الحج, Алматы-2010, 78-бет.
- ↑ Ламашәріп Қайрат Қайырбекұлы – Қажылық-مناسك الحج, Алматы-2010, 79-бет.
- ↑ Ламашәріп Қайрат Қайырбекұлы – Қажылық-مناسك الحج, Алматы-2010, 79-бет.
- ↑ Ламашәріп Қайрат Қайырбекұлы – Қажылық-مناسك الحج, Алматы-2010, 80-бет.
- ↑ Ламашәріп Қайрат Қайырбекұлы – Қажылық-مناسك الحج, Алматы-2010, 80-бет.
- ↑ Ламашәріп Қайрат Қайырбекұлы – Қажылық-مناسك الحج, Алматы-2010, 80-бет.
- ↑ Ламашәріп Қайрат Қайырбекұлы – Қажылық-مناسك الحج, Алматы-2010, 80-бет.
- ↑ Ламашәріп Қайрат Қайырбекұлы – Қажылық-مناسك الحج, Алматы-2010, 81-бет.
- ↑ Ламашәріп Қайрат Қайырбекұлы – Қажылық-مناسك الحج, Алматы-2010, 81-бет.
- ↑ Ламашәріп Қайрат Қайырбекұлы – Қажылық-مناسك الحج, Алматы-2010, 81-82-беттер.