Мәриям Жансұлтанқызы Сейдалина

Мәриям Жансұлтанқызы Сейдалина (1891 жыл - 1916 жыл) — қазақ қыздарынан шыққан тұңғыш журналистердің бірі, "Айқап" журналының корректоры.

Мәриям Сейдалина
Сурет
Туған күні

18 қыркүйек 1891 (1891-09-18)

Қайтыс болған күні

1916 (1916)

Қайтыс болған жері

Невель қаласы

Қызметі

Журналист

Өмірбаяны өңдеу

Мәриям Сейдалина – белгілі заңгер Жансұлтан Сейдалиннің қызы. "Айқап" журналының корректоры, әрі журналисі болған. Сол уақыттағы білімді қыздар Сақыпжамал Тілеубайқызы, Күлайым Өтегеновамен бірге әйелдердің тең құқықтығы, қазақ әйелдерін азат ету, балалар мен аналарды қорғау проблемасын көтерген. Жастайынан өлең шығара бастады. «Айқап» журналына ұлт жоғын жоқтаған мақалаларымен қатар, «Зарлау», «Көздер», «Тұр, қазақ!» секілді отты жырларын жариялады.

Алаш қозғалысының қайраткері, заңгер, Санкт-Петербург университетінің түлегі Сейілбек Жанайдаровқа тұрмысқа шыққан. Сөйтіп, екеуі 1916 жылы Бірінші дүниежүзілік соғысқа аттанды. Ол жақта майдандағы қазақтарға қамқор болды. Алайда Мәриям сол майдан даласында дүние салды. Невель қаласында жерленді. [1]

Еңбектері өңдеу

Тұр, қазақ!

Тұр енді, қазақ, ұйқыдан,

Ұйықтайтын емес бұл заман.

Домбыра тартып, сауық құрған

Келмеске кеткен ол заман.

Болма жалқау, қазағым,

Жалқаулық ерге пайдасыз.

Түсерсің бір күн тозаққа,

Надан болсаң айласыз.


Өкінішке қалып жүрме,

Алты Алаш қазақ баласы.

Қаптап қала, жеріңді,

Айырылды елдің аласы.


Өткен заман қайтар деп,

Көз жасыңды құр төкпе.

Атқан оғың жанар деп,

Көз талдырма, құр күтпе! [2]


Дереккөздер өңдеу

  1. Хасан С. Қазақтың алғашқы журналист қыздары. 2016. Inform.kz
  2. «Айқап» // Құраст.: Субханбердина Ү., Дәуітов С. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1995. – 367 б.