Нұрлы аспанға тырысып...

«Нұрлы аспанға тырысып...» -Абайдың 1899 ж. жазған өлеңі.

Тіршілік атаулының кун нурына умтылып, есу, толысу, қулдырау, қуру көзеңін бастан кешіретіні секілді, адам ғумырының да алаңсыз гулдеп-көктеп жайқалар шағын, еш пендені менсінбес кердең көңілдің, ақыл-парасат толыса дәні толған масақтай иілімпаз келетінін, алайда «әсте өлмесін білгендей қылық қылған «пенденің» өлмек ушінтуғанын»: «Адамзат - бүгін адам, ертең топырақ, Бүгінгі өмір жарқылдап алдар бірақ. Ертең өзің қайдасың, білемісің, Өлмек үшін туғансың, ойла, шырақ» деп еске салады. Тумақ бар жерде өлмек бар екенін сөзген пенде, өзінен кейінгіге мұра боларлық іс қалдырғанда ғана ғүмырын үзартпақ дегенді меңзейді. Өлең 11 буынды қара өлең үлгісімен жазылған. Алғаш рет 1909 ж. С. -Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайүғылының өлеңі» атты жинақта жарияланған.

Туынды басылымдарында аздаған текстологиялық өзгерістер кездеседі. 1939, 1945, 1954 жылғы басылымдарда 3-шумақтың 3-жолы «Дәні толық, басы ауыр егіндей-ақ» делінсе, 1957, 1977 жылғы жинақтарда бұл жол Мүрсейіт қолжазбалары мен 1909 жылғы басылымға сәйкес «Дәні толық, басы үлкен егіндей-ақ» болып берілген. Өлең ағылшын, араб, қарақалпақ, қырғыз, орыс, өзбек, татар, тәжік, түрікмен, үйғыр т. б. тілдерге аударылған.