Орыс гүлкекіресі

Орыс гүлкекіресі (лат. Centaurea ruthenica) – астралылар тұқымдасына жататын, Қазақстанда кездесетін 26 түрдің ішіндегі ең кең тарағаны. Далаларда және қайыңның төңірегінде, орманды дала және дала аймақтарындағы, барлық тастақты беткейлерде және Алтай тауынан бастап Батыс Тянь-Шаньға дейін өседі. Биіктігі (140 см-ге дейін) көп жылдық, кіндік тамырлы, тік сабақтарының ұш жағы бұтақтанып кетеді, қатты. Жапырақтары жіңішке таспа тәрізді бірнеше бөліктерге бөлінген, жиектері үшкір тісті төменгі жапырақтар ұзын сағақты, жоғарыларының сағағы болар-болмас. Гүл себеттері үлкен, сабақтағы бұтақтардың үш жағында бір-бірден орналасқан, сондықтан ішкілері сырқыларынан бірнеше есе қысқа. Жаңа шыққан кезінде гүлкекіре мал азығы қызметін атқарады, әсіресе қойлар үшін. Мамырдан тамызға дейін гүлдейді, маусымда, қыркүйекте жемісі пісіп жетіледі. Жемістері-үлкен ақ айдарлы тұқымша. Жер асты, жер үсті органдарының құрамында шайыр және каучук бар. Тұқымынан 16 %-ке дейін тамаққа жарамды және техникалық мақсатта қолдану үшін қою май алынады.

Орыс гүлкекіресі

Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Қос жарнақтылар
(unranked) Asterids
Сабы: Asterales
Тұқымдасы: Asteraceae
Кіші тұқымдасы: Carduoideae
Тайпасы: Cynareae
Кіші тайпасы: Centaureinae
Тегі: Centaurea
Түрі: C. ruthenica
Екі-есімді атауы
Centaurea ruthenica
Lam., 1785