Сайсағыз(лат. Hyssopus) – ерінгүлділер тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдік, кейде жартылай бұта.

Сайсағыз
Hyssopus officinalis
Hyssopus officinalis
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Қос жарнақтылар
(unranked) Asterids
Сабы: Lamiales
Тұқымдасы: Lamiaceae
Тегі: Hyssopus
L., 1753
түрлері

50 түрі белгілі

Өсу аймағы мен ботаникалық сипаты өңдеу

Қазақстанда тау бөктерлерінде, өзен жағалауында, қау-бетегелі далалық алқаптарда өсетін 4 түрі бар. Жиі кездесетіні — Күмәнді сайсағыз (лат. Hyssopus ambіguus). Оның биіктігі 25-40 см, сабағы төрт қырлы, көп бұтақты. Жіңішке жапырағының шеті бүтін, таспа пішінді. Көк, көкшіл түсті гүлдері сыпыртқы гүлшоғырына топталған. Тостағанша жапырақшаларының ұзындығы 4-6 мм, күлтелерінің ұзындығы 1 см-дей. Аталығының саны – төртеу. Маусым – шілде айларында гүлдеп, тамызда жеміс салады. Тұқымы – үш қырлы жаңғақша.

Емдік қасиеті өңдеу

Сайсағыз — дәрілік өсімдік, халық медицинасында оны қақырық түсіруге, тыныс жолдары қабынғанда, сондай-ақ, қолқа демікпесіне, неврозға, стенокардияға, ревматизмге қарсы қолданады. Құрамында эфир майы болғандықтан парфюмерияда пайдаланылады. Гүлінен ара бал жинайды.[1][2][3]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ энциклопедиясы, 7 - том
  2. «Маңғыстау өсімдіктерінің каталогы», Ақтау, 2006;
  3. «Маңғыстау» энциклопедиясына, Компьютерлік-баспа орталығы, 2007