Теміртапшылық анемия

Үлгі:Infobox disease Теміртапшылықты анемияқан сарысуында, сүйек кемігінде, деподағы темірдің төмендеуі, осының нəтижесінде гемоглобин, əрі қарай эритроциттер түзілуінің бұзылыстары салдарынан тіндердегі трофикалық бұзылстармен мінезделетін ауру.

Жіктемесі өңдеу

М.П. Кончаловский жіктемесі бойынша өңдеу

  • постгеморрагиялық анемияны
  • қан түзілу бұзылыстары салдарынан анемияларды (оның ішінде теміртапшылықты)
  • гемолитиздік анемияларды ажыратады

Патогенез бойынша өңдеу

  • жіті
  • постгеморрагиялық
  • созылмалы

Ауырлық дəрежесі бойынша өңдеу

  • жеңіл
  • орташа ауыр
  • ауыр дəреже

Диагностика өңдеу

Диагностикалық критерийлері. Әйелдерде Hb<120 г/л деңгейінің төмендеуі, <130 г/л - ерлерде; бұл кезде анемия пойкилоцитоз, анизоцитоз, сарысулық темірдің төмен деңгейі жəне жалпы жоғары платентті темірбайланыстырушы қабілетімен қосарланған эритроциттердің полихромазиясымен жүретін гипохромды гиперрегенераторлы мінезде болады.

  1. Гемоглобин деңгейінің төмендеуі (110 г/л төмен).
  2. Эритроциттер деңгейінің төмендеуі (109 литрге 4 төмен).
  3. Түсті көрсеткіштің төмендеуі (0.85 төмен).
  4. Қан сарысуындағы темірдің саны (гемоглобиндік емес темір), қалыпта сағатына 12-30 мкмоль. Темірді бета-фенантронинмен қосу əдістемесімен анықталады.
  5. Сарысудың жалпы темірбайланыстырушы қабілеті: 100 мл немесе 1 л қан сарысуын байланыстыра алатын темір санымен өлшенеді, қалыпта ол 1 литрге 30 - 80 мкмоль тең.
  6. Сарысудың темірді байланыстыратын абсолюттік қабілеті, калыпта бос сидероферрин 2/3 - 3/4 құрайды.

Теміртапшылық анемияның негізгі себептері өңдеу

  • созылмалы қан жоғалтулармен көрініс табатын, асқазан-ішек жолдарының аурулары (асқазан мен ұлтабардың ойық жаралары; асқазан мен ішек қатерлі ісігі; өңеш қатерлі ісігі; эрозивті эзофагит пен гастрит; диафрагмалды жарықтар; ішек дивертикулезі мен полипозы; өзіндік ерекшеліксіз ойық жаралы колит; Крон ауруы; геморрагиялық васкулиттің абдоминалды формасы; көтеу, тік ішек сызаты; асқазан - ішек жолдарының ангиомалары мен телеангиэктазиялары);
  • темірді сорып алу бұзылыстарымен өтетін, асқазан-ішек жолдарының ауруы (ащы ішек айтарлықтай бөлімінің резекциясы; созылмалы энтерит, мальабсорбция синдромының дамуына алып келетін ішек амилоидозы жəне басқа аурулар; ұйқы безінің сыртқы секреторлық функциялары бұзылыстарымен созылмалы панкреатит);
  • бауыр мен порталды жолдар аурулары (өңештің кеңейген көктамырларынан қан кетулермен Бадда-Киари синдромы; өңеш, асқазан көтеу түйіндерінен қан кетулермен асқынған, бауыр циррозы мен бауырдан тыс порталды гипертензия);
  • микро - жəне макрогематуриямен асқынған бүйрек аурулары, (IgA-нефропатия немесе Бурже ауруы; алкогольдік нефропатия; геморрагиялық васкулиттің бүйректік формасы; созылмалы нефрит пен пиелонефриттің гематуриялық нұсқалары; қуық полиптері мен қатерлі ісіктері; гипернефроидты қатерлі ісік; зəртас ауруы; бүйрек туберкулезі);
  • жүрек-қантамыр жүйесінің аурулары (мұрыннан қан кетулермен гипертониялық ауру; қолқаның қабатталған аневризмасы);
  • тыныс алу ағзаларының аурулары (қан кетулермен жүретін - өкпе қатерлі ісігі, туберкулез, бронхоэктаздармен бронх аурулары);
  • қан жүйесі аурулары (қан кетулермен асқынған гемобластоздар мен гипопластиялық анемиялар, гемосидеринуриямен жəне гемоглобинуриямен Маркиафав-Микель ауруы);
  • геморрагиялық диатез (тромбоцитопениялар, гемофилия, Рандю-Ослер ауруы, коагулопатиялар, ДВС-синдромының геморрагиялық фазасы, геморрагиялық васкулит);
  • гипотиреоз;
  • уыттанумен қатар жүретін аурулар (созылмалы бүйрек жеткіліксіздігімен бүйрек аурулары; созылмалы бүйрек жеткіліксіздігімен бауыр аурулары жəне т.б.);
  • анылық без функциясының бұзылыстары, фибромиома, жатыр денесі мен мойнының қатерлі ісігі, эндометриоз, босану, түсіктер, көлемді жəне ұзақ етеккір кезіндегі меноррагиялар мен метроррагиялар;
  • жүктілік пен сүттену кезеңі;
  • тағаммен бірге темірді жеткіліксіз пайдалану;
  • кез-келген орналасудағы қатерлі ісік;
  • глисттік инвазиялар;
  • өте көп қан беру (донорлық)

Клиникалық көрінісі өңдеу

  • Әлсіздік, бас айналуы, көз алдында щыбын-шіркейлерді көрі.
  • Талмалар болуы мүмкін, ентікпе, шаштары сынғыш, түседі және тырнақтын сынғыштығы (кейді қасық тәрізді ішке ойылуы).
  • Тәбеттің бұрмалануы, кейде науқастар жерді, шикі ет, қамыр, мұзды жейді. Иіс сезу бұрмалануы: керасин, зәр, ацетон. Түңгі диурез болуы мүмкін.
  • Обьективті: тері сары – бозғылт. Температура субфебрильді, жүрек шекарасы сол жаққа ығысуы. Кейде тілдің шырышты қабатының атрофиясы байқалады және кариес дамуы ықтимал.
  • Сидеропениялық синдром: шаш түсуі, тырнақ сынғыштығы, тері құрғақтығы.

Профилактикалық шаралар өңдеу

  • Темір тапшылығын шақырған себептерді жою.
  • Құрамында темір көп диета (ет, бауыр жəне басқалар.).
  • Темір препараттарын ұзақ қабылдау (4-6 ай).
  • Темірдің парентералды препараттары (көрсетімдер бойынша).
  • Ауыр анемия кезінде эритроцитарлық масса құю.
  • Қауіп-қатер тобындағыларға темір препараттарын профилактикалық қабылдау

Тағы қараңыз өңдеу

Дереккөздер өңдеу