Тұндырғының негізгі өлшемдерін анықтау

Тұндырғының негізгі өлшемдерін анықтау — бірнеше нұсқаның техникалық-экономикалық көрсеткіштерін салыстыра отырып, тұндырғыштардың берілген бірнеше толық терендігіне ($H$) есептеп, ондағы ағынның орташа жылдамдығын ($V_{\mathrm {op.} }$) есепке ала отырып, берілген $H$ терендігіне сәйкес түбін шаю жағдайын қамтамасыз етудің мына шарты орындалуы тиіс:

$H<z+{\frac {q_{\mathrm {} }}{V_{\mathrm {} }}};$

мұндағы $z$ — төменгі бъефтегі лай-топырақты түсіру және тұндырғының жоғарғы бъеф арасындағы тік құлама деңгейі; $q_{\mathrm {} }$— меншікті шаюшы шығын өтімі (тұндырғының бірлік еніндегі); $V_{\mathrm {} }$ — шаюшы су жылдамдығы. Есепті тереңдігін былай анықтайды: $H_{\mathrm {e} }=H-h_{\mathrm {ak} }$; мұндағы $h_{\mathrm {ak} }$ — жинақталушы көлемнің биіктігі, оны $h_{\mathrm {ak} }=(20-300)\%H$ формуласымен есептейді. Тұндырғы бөлмешігінің жұмыс енін былай анықтайды:

$B_{\mathrm {pk} }={\frac {Q_{\mathrm {e} }}{H_{\mathrm {e} }V_{\mathrm {op.} }}};$

мұндағы $Q_{\mathrm {e} }$ — тұндырғы бөлмешегінің жұмысшы су өтім шығыны; $V_{\mathrm {op.} }$ — тұндырғыдағы орташа жылдамдық ($V_{\mathrm {op.} }$ = 0,25 - 0,50 м/с). Тұндырғының толық есепті ұзындығын $L_{\mathrm {e} }$ мына формуламен анықтайды: $L_{\mathrm {e} }=\alpha \cdot H_{\mathrm {e} }\cdot {\frac {V_{\mathrm {op.} }}{\omega }};$ мұндағы $\alpha$ — қор коэффициенті, ол 1,2— 1,5 тең; $H_{\mathrm {e} }$ — судың есепті терендігі, м; $V_{\mathrm {op.} }$ — камерадағы орташа ағын жылдамдығы, м/с; $\omega$ — тасындылардың гидравликалық ірілігі.