Цоизит
Цоизит (Австрия ғалымы және жазушысы З.Цоиздың құрметіне аталған) — оқшауланған силикаттар тобына жататын минерал. Оның түр өзгерістеріне: тулит, аниолит, танзанит жатады. Хим. формуласы: Ca2Al6(OH)2O3[Sі2O7], қоспалары: Fe, Mn. Ромбылық сингонияда кристалданып, кристалдары бағана тәрізді және агрегаттары түйіршік, инеге ұқсас немесе күрделі пішінді болып келеді. Түсінің күлгін көгілдір, сары, қызғылт, сары жасыл, т.б. әр түрлі болуы металл иондарының [V3+ — көгілдір (танзанит),Cr3+ — жасыл (аниолит), Mn3+ — қызғылт (тулит)] қатысуына байланысты.[4] Қатт. Моос шкаласы бойынша 6,5 — 7,0, тығызд. 3,15 — 3,38 г/см3; жіктілігі бір бағытта жетілген, әйнекше жарқырайды. Табиғатта негізді тау жыныстары габброамфиболиттердің метаморфтануға ұшыраған түрлерінде, гнейстерде, эклогиттерде кездеседі. Кен орындары Танзанияда, Норвегияда, Гренландияда, АҚШ-та, Мексикада, т.б. бар. Қазақстанның метасоматиттік (габброамфиболит тау жыныстарының өзгеруінен) және амфиболцоизиттік тау жыныстары құрамында (ұлытауит) кездеседі. Ц. зергерлік және қаптауыш тастар өндірісінде қолданылады.[5]
| Zoisite | |
|---|---|
 Yellow zoisite crystal (1.7 x 1 x 0.8 cm) | |
| Негізі | |
| Санаты | Минерал |
| Химиялық формуласы | Ca2Al3(SiO4)(Si2O7)O(OH) |
| Strunz classification | 09.BG.10 |
| Dana classification | 58.2.1b.1 |
| Ерекшеліктері | |
| Түсі | White, gray, greenish brown, greenish gray, pink, blue, purple |
| Кристал пішіні | Crystals flattened in an acicular manner, may be fibrously curved and striated. Massive to columnar |
| Сингониясы | Orthorhombic - Dipyramidal |
| Үгітіндісі | Perfect {010} imperfect {100} |
| Агреттары | Uneven to conchoidal |
| Моль шкаласы бойынша минерал қаттылығы | 6 to 7 |
| Streak | White or colorless |
| Diaphaneity | Transparent to translucent |
| Үлес салмағы | 3.10-3.36 |
| Оптикалық сипаты | biaxial positive |
| Refractive index | nα = 1.696 - 1.700 nβ = 1.696 - 1.702 nγ = 1.702 - 1.718 |
| Birefringence | 0.006-0.018 |
| Pleochroism | X = pale pink to red-violet; Y = nearly colorless to bright pink or deep blue; Z = pale yellow to yellow-green |
| Дереккөздер | [1][2][3] |
| Major varieties | |
| Tanzanite | Gem-quality zoisite, blue-purple |
| Thulite | Pink |
Дереккөздер өңдеу
- ↑ http://rruff.geo.arizona.edu/doclib/hom/zoisite.pdf Handbook of Mineralogy
- ↑ http://www.mindat.org/min-4430.html Mindat
- ↑ http://webmineral.com/data/Zoisite.shtml Webmineral data
- ↑ О. Бейсеев
- ↑ Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология/Жалпы редакциясын басқарған — түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайышов — Алматы: "Мектеп" баспасы" ЖАҚ , 2003. — 248 бет. ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — геология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |