Шаған өзені (Ақтөбе облысы)

ШағанАқтөбе облысының Шалқар, Байғанин аудандары жеріндегі өзен. Ұзындығы 157 км, су жиналатын алабы 3490 км2, жалпы құламасы 197 м.

Шаған өзені
Сипаттамасы
Ұзындығы 157 км
Су алабының
ауданы
3490 км²
Су ағысы
Бастауы Мұғалжар тауы
Сағасы Маныссай өзені
 • Координаттары 46°45′08″ с. е. 57°25′04″ ш. б. / 46.75222° с. е. 57.41778° ш. б. / 46.75222; 57.41778 (G) (O) (Я)Координаттар: 46°45′08″ с. е. 57°25′04″ ш. б. / 46.75222° с. е. 57.41778° ш. б. / 46.75222; 57.41778 (G) (O) (Я) (T)
Орналасуы
Ел  Қазақстан
Аймақ Ақтөбе облысының Шалқар, Байғанин аудандары
 Басқа мағыналар үшін Шаған деген бетті қараңыз.

Бастауы өңдеу

Каспий алабындағы Мұғалжар тауының оңтүстігіндегі Шошқакөл бұйратының оңтүстік беткейіндегі бірнеше сайлар суының қосылуынан пайда болып, Маныссай өзеніне сағасынан 4 км жоғарыда құяды

Гидрологиясы өңдеу

Шағанның 40-тан астам саласы бар. Негізгі саласы — Ащысай (ұзындығы 34 км, оң жағасынан 105 км-де құяды). Өзен алабының оң жағын Шошқакөл, сол жағын Шағырай таулары алып жатыр. Аңғары кең, жоғарғы ағысында 1 — 1,5 км, сағасына жақын 5 — 6 км. Беткейі жайпақ, биіктігі 15 — 25 м, сай-жыралармен тілімделген. Жайылымы орта және төмен ағысында үзік-үзік, бірде оң, бірде сол жағасында кездеседі. Бедері көптеген жыралар (тереңдігі 2 — 4 м), шұңқырлар және атыздармен тілімделген. Көктемде қысқа уақыт тасып, жазғы-күзгі кезеңде құрғап, қарасуларға айналады, қыста арнасын қар басады. Суының минералд. көктемгі су тасу кезінде 50 — 100 мг/л-ден, жазда ортаңғы ағыс қарасуларында 600 — 1000 мг/л-ге дейін өзгереді. Көп жылдық орташа су ағымы сағасы тұсында 0,52 м3/с. Алабы — жайылым.[1]

Дереккөздер өңдеу