Шаңды дауыл - шөл, шөлейт және жыртылған далада топырақтың немесе құмның жел арқылы тасымалдануы және ауа құрғақ кезде, борпылдақ топырақты алапта соғатын қатты жел. Бұл Қазақстанда жылдың жылы мезгілінде байқалатын ерекше атмосфералық құбылыстардың бірі. Әдетте шаңды дауылдар желдің жылдамдығымен және топырақ жамылғысының сипатымен тығыз байланысты. Олар топырақтың ұлпаларын ұшырып, өсімдік тамырларын ашып тастайды да, ауыл шаруашылығына көп зиян келтіреді. Ең күшті шаңды дауыл миллиондаған тонна шаңтозаңды жүздеген (кейде мыңдаған) км-ге тасымалдайды. Мұндай шаңды дауылды қара дауыл деп те атайды. Шаңды дауыл көбінесе жазда, кейде көктемде және қарсыз қыста болады.

Ирактағы шаңды дауыл

Кездесу аймақтары өңдеу

Шаңды дауыл Қазақстанның оңтүстігіндегі құмды шөлдерде, Балқаш көлінің оңтүстігінде кездеседі. Оңтүстік-шығыс, шығыс тауларында шаңды дауыл негізінен байқалмайды, өйткені олар тастақты және сазды аудандар болып есептеледі. Сонымен қатар шаңды дауылдар Африкада (Сахара шөлінде және соған жақын аймақтарда), Арабия түбегінде және Таяу Шығыстың кейбір елдерінде, Моңғолия мен Қытайдың шектес аймақтарында, АҚШ-тың орталық бөліктеріңде, Оңтүстік Американың пампасында, Аустралияның орталық және батыс штаттарында және Орта Азияда байқалады.