Қазақстанның қала статусынан айырылған елді мекендері
Ресей отаршылдығы заманында Қазақстан жерінде әкімшілік орталық рөлін атқарған қалалар пайда болды. Олардың көпшілігі қазір де қала статусына ие (кейбіреуі тек номиналды түрде — Қазалы, Қарқаралы, Темір). Сол елді мекендердің біразы қазіргі уақытта қала статусынан айырылған:
- Жәнібек — 1928 жылға дейін қала.
- Ырғыз — 1868 жылдан 1925 жылға дейін қала.
- Ертіс — 1973 жылдан 1993 жылға дейін қала.
- Калмыков — 1887 жылдан 1899 жылға дейін қала.
- Қопал — 1854 жылдан 1927 жылға дейін қала.
- Көкпекті — 1854 жылдан 1926 жылға дейін қала.
- Ілбішін (Чапаев) — 1899 жылдан 1920 жылдарға дейін қала. Кейін кеңес заманында 1971-1996 жылдары қала статусында болған.
- Лепсі — 1880 жылдан 1920 жылдардың басына дейін және 1926-1927 жылдары қала.
- Торғай — 1868 жылдан 1928 жылға дейін қала.
- Ойыл — 1925 жылдан 1927 жылға дейін қала.
- Орда — 1918 жылдан 1928 жылға дейін қала. 1927 жылы уақытша Наримановск деп аталған.
- Үржар — 1926 жылға дейін қала.
- Сергиополь — 1831 жылдан 1860 жылға дейін қала. 1939 жылы қала статусын 1931 жылы іргесі қаланған станция маңындағы ауыл алды.
Қала статусынан уақытша айырылған қалалар:
- Арал — 1926 жылға дейін қала. 1938 жылдан бастап қайтадан қала.
- Атбасар — 1879 жылдан 1927 жылға дейін қала. Кейін қала статусына қайтадан ие болған.
- Қаражал — қала статусынан 1990 жылдары айырылып, кейінірек қайтарылған.