Қазақстан сүтқоректілері тізімі
Қазақстан сүтқоректілері тізімі — Қазақстан Республикасы аймағында табылған сүтқоректілер тізімі. 164 биологиялық түрдің 2 жойылып кету шегінде тұр, 6 -жойылып бара жатқан түрлер, 7 осал, 10 сирек кездесетін түрлер.
Қазақстанда нағыз аңдардың (ұрықжолдастылардың) 8 отрядына жататын 178 түрі белгілі.[1] Олардың 40 түрі Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.
Кеміргіштер жасағы (лат. Rodentia) өңдеу
- Hystricognathi суботряды
- Тұқымдас: Жайралар (лат. Hystricidae)
- Тегі: Жайра (Hystrix)
- Үнді жайрасы - Hystrix indica LR/lc
- Тегі: Жайра (Hystrix)
- Тұқымдас: Жайралар (лат. Hystricidae)
- Суботряд: Sciurognathi
- Тұқымдас: Тиінтәрізділер (Sciuridae)
- Тұқымдас тармағы: Sciurinae
- Тұқымдас тармағы: Xerinae
- Tribe: Xerini
- Тегі: Spermophilopsis
- Тараққұйрык - Spermophilopsis leptodactylus LR/lc
- Тегі: Spermophilopsis
- Tribe: Суырлар - Marmotini
- Тегі: Суыр - Marmota
- Сұр cуыр - Marmota baibacina LR/lc
- Дала суыры - Marmota bobak LR/cd
- Мензбир суыры - Marmota menzbieri VU
- Қызыл суыр - Marmota caudata ?
- Тегі: Сарышұнақтар - Spermophilus
- Қызылұрт сарышұнақ - Spermophilus erythrogenys LR/lc
- Зорман - Spermophilus fulvus LR/lc
- Балпақ - Spermophilus major LR/nt
- Кіші сарышұнақ - Spermophilus pygmaeus LR/lc
- Реликт сарышұнақ - Spermophilus relictus LR/lc
- Қызғылт жирен сарышұнақ - Spermophilus undulatus LR/lc
- Тегі: Tamias
- Борша тышқан - Tamias sibiricus LR/lc
- Тегі: Суыр - Marmota
- Tribe: Xerini
- Тұқымдас: Қарақастар Gliridae
- Тұқымдас тармағы: Leithiinae
- Тегі: Dryomys
- Орман қарақасы - Dryomys nitedula LR/nt
- Тегі: Selevinia
- Жалман - Selevinia betpakdalaensis EN
- Тегі: Dryomys
- Тұқымдас тармағы: Leithiinae
- Тұқымдас: Қосаяқтар Dipodidae
- Тұқымдас тармағы: Allactaginae
- Тегі: Allactaga
- Кіші қосаяқ - Allactaga elater LR/lc
- Үлкен қосаяқ - Allactaga major LR/lc
- Северцов косаяғы - Allactaga severtzovi LR/lc
- Секіргіш қосаяқ - Allactaga sibirica LR/lc
- Vinogradov's jerboa - Allactaga vinogradovi LR/lc
- Тегі: Pygeretmus
- Житков қосаяғы - Pygeretmus platyurus LR/lc
- Тікқұлақ қосаяқ - Pygeretmus pumilio LR/lc
- Greater fat-tailed jerboa - Pygeretmus shitkovi LR/nt
- Тегі: Allactaga
- Тұқымдас тармағы: Cardiocraniinae
- Тегі: "Cardiocranius"
- Бессаусақты ергежейлі қосаяқ - Cardiocranius paradoxus VU
- Тегі: Үш жынысты ергежейлі қосаяқ лат. Salpingotus
- Үшсаусақты ергежейлі қосаяқ - Salpingotus crassicauda VU
- Гептнер ергежейлі қосаяғы - Salpingotus heptneri LR/nt
- Ергежейлі боз қосаяқ - Salpingotus pallidus LR/lc
- Тегі: "Cardiocranius"
- Тұқымдас тармағы: Dipodinae
- Тегі: Dipus
- Жүндес қосаяқ - Dipus sagitta LR/lc
- Тегі: Eremodipus
- Лихтенштейн қосаяғы - Eremodipus lichtensteini LR/lc
- Тегі: Paradipus
- Тарақжүндес косаяқ - Paradipus ctenodactylus LR/lc
- Тегі: Stylodipus
- Тақылдағыш қосаяқ - Stylodipus telum LR/lc
- Тегі: Dipus
- Тұқымдас тармағы: Sicistinae
- Тегі: Sicista
- Орман тышқаны - Sicista betulina LR/nt
- Алтай тышқаны - Sicista napaea LR/lc
- Сұр тышқан - Sicista pseudonapaea DD
- Дала тышқаны - Sicista subtilis LR/nt
- Тянь-шань тышқаны - Sicista tianschanica LR/lc
- Тегі: Sicista
- Тұқымдас тармағы: Allactaginae
- Тұқымдас: Spalacidae
- Тұқымдас тармағы: Myospalacinae
- Тұқымдас тармағы: Spalacinae
- Тегі: Spalax
- Алып көртышқан - Spalax giganteus VU
- Тегі: Spalax
- Тұқымдас: Аламантәрізділер Cricetidae
- Тұқымдас тармағы: Cricetinae
- Тегі: Allocricetulus
- Эверсман атжалманы - Allocricetulus eversmanni LR/lc
- Тегі: Cricetulus
- Ұзынқұйрық атжалман - Cricetulus longicaudatus LR/lc
- Дауыр атжалманы - Cricetulus barabensis
- Сұр атжалман - Cricetulus migratorius LR/nt
- Тегі: Cricetus
- Аламан тышқаны - Cricetus cricetus LR/lc
- Тегі: Phodopus
- Роборовский атжалманы - Phodopus roborovskii LR/lc
- Жоңғар атжалманы - Phodopus sungorus LR/lc
- Тегі: Allocricetulus
- Тұқымдас тармағы: Arvicolinae
- Тегі: Alticola
- Жалпақбасты тоқалтіс - Alticola strelzowi LR/lc
- Тегі: Clethrionomys
- Европалық орман тоқалтісі - Clethrionomys glareolus LR/lc
- Қызыл тоқалтіс - Clethrionomys rutilus LR/lc
- Тегі: Соқыртышқан Ellobius
- Кəдімгі соқыртышқан - Ellobius talpinus LR/lc
- Шығыс соқыртышқаны - Ellobius tancrei LR/lc
- Тегі: Eolagurus
- Сары алақоржын - Eolagurus luteus LR/cd
- Тегі: Lagurus
- Дала алақоржыны - Lagurus lagurus LR/lc
- Тегі: Microtus
- Шабындық тоқалтісі - Microtus agrestis LR/lc
- Қырғыз тоқалтісі - Microtus kirgisorum LR/lc
- Су тоқалтісі - Microtus oeconomus LC
- Табанды тоқалтіс - Microtus socialis LR/lc
- Тегі: Alticola
- Тұқымдас тармағы: Cricetinae
- Тұқымдас: Muridae
- Тұқымдас тармағы: Gerbillinae
- Тегі: Құмтышқан (Meriones )
- Қызылқұйрық құмтышқан - Meriones libycus LC
- Кіші құмтышқан - Meriones meridianus LR/lc
- Жыңғыл құмтышқаны - Meriones tamariscinus LR/lc
- Тегі: Rhombomys
- Үлкен құмтышқан - Rhombomys opimus LR/lc
- Тегі: Құмтышқан (Meriones )
- Тұқымдас тармағы: Murinae
- Тегі: Apodemus
- Apodemus uralensis LR/lc
- Орман қаптесері - Apodemus sylvaticus
- Азия орман қаптесері - Apodemus peninsulae
- Дала қаптеcepi - Apodemus agrarius
- Тегі: Apodemus
- Тұқымдас тармағы: Gerbillinae
- Тұқымдас: Тиінтәрізділер (Sciuridae)
Қоянтәрізділер жасағы (лат. Lagomorpha) өңдеу
- Тұқымдас: Шақылдақтар (лат. Ochotonidae)
- Тегі: Ochotona
- Алтай шақылдағы - Ochotona alpina LR/lc
- Қалқанқұлақты шақылдақ - Ochotona macrotis LR/lc
- Дала шақылдағы - Ochotona pusilla VU
- Қызыл шақылдақ - Ochotona rutila LR/lc
- Моңғол шақылдағы - Ochotona pallasi
- Тегі: Ochotona
Кірпітәрізділер жасағы (лат. Erinaceomorpha) өңдеу
- Тұқымдас: Кірпітәрізділер - Erinaceidae
- Тұқымдас тармағы: Кірпітәрізділер - Erinaceinae
- Тегі: Еуразия кірпісі - Erinaceus
- Оңтүстік кірпісі - Erinaceus roumanicus
- Тегі: Құлақты кірпі - Hemiechinus
- Құлақты кірпі - Hemiechinus auritus
- Тегі: Paraechinus
- Қара кipпi - Paraechinus hypomelas LR/lc
- Тегі: Еуразия кірпісі - Erinaceus
- Тұқымдас тармағы: Кірпітәрізділер - Erinaceinae
Жертесертәрізділер жасағы (лат. Soricomorpha) өңдеу
- Тұқымдас: Жертесерлер (лат. Soricidae)
- Тұқымдас тармағы: Crocidurinae
- Тегі: Crocidura
- Crocidura gueldenstaedtii LR/lc
- Crocidura serezkyensis LR/lc
- Кішi ақтісті жертесер - Crocidura suaveolens LR/lc
- Тегі: Diplomesodon
- Ала жертесер - Diplomesodon pulchellum LR/lc
- Тегі: Көптісті
- Көптісті жертесер - Suncus etruscus LC
- Тегі: Crocidura
- Тұқымдас тармағы: Soricinae
- Tribe: Nectogalini
- Тегі: Neomys
- Су жертесері - Neomys fodiens LR/lc
- Тегі: Neomys
- Tribe: Soricini
- Тегі: Қоңыр тістілер - Sorex
- Тянь-шань жертесері - Sorex asper LR/lc
- Орташа жертесер - Sorex caecutiens LR/lc
- Кіші жертесер - Sorex minutus LR/lc
- Тегі: Қоңыр тістілер - Sorex
- Tribe: Nectogalini
- Тұқымдас тармағы: Crocidurinae
- Тұқымдас: Көртышқандар (лат. Talpidae)
- Тұқымдас тармағы: Talpinae
- Tribe: Desmanini
- Тегі: Desmana
- Жұпартышқан - Desmana moschata VU
- Тегі: Desmana
- Tribe: Talpini
- Тегі: Көртышқан - Talpa
- Алтай көртышқаны - Talpa altaica
- Тегі: Көртышқан - Talpa
- Tribe: Desmanini
- Тұқымдас тармағы: Talpinae
Жарқанаттар жасағы (лат. Chiroptera) өңдеу
- Тұқымдас: Жалтыртұмсықтылар (лат. Vespertilionidae)
- Тұқымдас тармағы: Myotinae
- Тегі: Myotis
- Үш құлақты жарқанат - Myotis blythii LR/lc
- Брандт жарқанаты - Myotis brandti LR/lc
- Тоған жарқанаты - Myotis dasycneme VU
- Үш түсті жарқанат - Myotis emarginatus VU
- Мұртты жарқанат - Myotis mystacinus
- Иконников жарқанаты - Myotis ikonnikovi
- Су жарқанаты - Myotis daubentoni
- Тегі: Myotis
- Тұқымдас тармағы: Vespertilioninae
- Тегі: Eptesicus
- Бобринский жарқанаты - Eptesicus bobrinskoi LR/lc
- Шөл жарқанаты - Eptesicus bottae LC
- Тегі: Hypsugo
- Жарғақты жарқанат - Hypsugo savii LR/lc
- Тегі: Nyctalus
- Greater noctule bat - Nyctalus lasiopterus LR/nt
- Түн жарқанаты - Nyctalus leisleri LR/nt
- Қызғылт жарқанат - Nyctalus noctula LR/lc
- Тегі: Pipistrellus
- Жерорта теңізі жарқанаты - Pipistrellus kuhlii LC
- Ергежейлі жарқанат - Pipistrellus pipistrellus LC
- Тоғай жарқанаты - Рipistrellus nathusii
- Тегі: Вarbastella
- Азия жалпаққұлақты жарқанаты - Вarbastella leucomelas
- Тегі: Құлақты жарқанат
- Қоңырқұлақты жарқанат - Plecotus auritus
- Сұрқұлақты жарқанат - Plecotus austriacus LR/lc
- Тегі: Eptesicus
- Тұқымдас тармағы: Myotinae
- Тұқымдас: Тағатұмсықтылар (лат. Rhinolophidae)
- Тұқымдас тармағы: Rhinolophinae
- Тегі: Rhinolophus
- Үлкен тағатұмсықты жарқанат - Rhinolophus ferrumequinum LR/nt
- Кіші тағатұмсықты жарқанат - Rhinolophus hipposideros LC
- Бұхар тағатұмсықты жарқанаты - Rhinolophus bocharicus
- Тегі: Rhinolophus
- Тұқымдас тармағы: Rhinolophinae
- Тұқымдас: Бульдогты жарқанаттар (лат. Molossidae)
- Тегі: Rhinolophus
- Кеңқұлақты жарқанат - Тadarida teniotis
- Тегі: Rhinolophus
Жыртқыштар жасағы (лат. Carnivora) өңдеу
- Суботряд: Мысықтәрізділер (ағылш. Feliformia)
- Тұқымдас: Мысықтәрізділер (лат. Felidae)
- Тұқымдас тармағы: Felinae
- Тұымдас тармағы: Pantherinae
- Тегі: Пантералар (Panthera)
- Жолбарыс - Panthera tigris virgata EX
- Тегі: Uncia
- Барыс - Uncia uncia EN
- Тегі: Пантералар (Panthera)
- Тұқымдас: Мысықтәрізділер (лат. Felidae)
- Суботряд: Иттәрізділер лат. Caniformia
- Тұқымдас: Ит тұқымдастар (лат. Canidae)
- Тұқымдас: Аюлар (лат. Ursidae)
- Тұқымдас: Жанаттар (лат. Procyonidae )
- Тұқымдас: Сусарлар (лат. Mustelidae)
- Тегі: Күзендер (Mustela)
- Сарғыш күзен - Mustela altaica LR/lc
- Ақкіс - Mustela erminea LR/lc
- Сасықкүзен - Mustela eversmannii LR/lc
- Еуропа қара күзені - Mustela lutreola EN
- Аққалақ - Mustela nivalis LR/lc
- Тегі: Шұбар күзен
- Шұбар күзен - Vormela peregusna LR/lc
- Тегі: Сусарлар - Martes
- Тас сусары - Martes foina LR/lc
- Орман сусары - Martes martes
- Тегі: Meles
- Борсық - Meles leucurus LR/lc
- Тегі: Мellivora
- Итаю - Мellivora capensis
- Тегі: Lutra - құндыз
- Құндыз - Lutra lutra NT
- Тегі: Күзендер (Mustela)
- Тұқымдас: Нағыз итбалықтар (Phocidae)
- Тегі: Pusa
- Каспий итбалығы - Pusa caspica VU
- Тегі: Pusa
Тақтұяқтылар жасағы (лат. Perissodactyla) өңдеу
- Тұқымдас: Жылқылар (лат. Equidae)
- Тегі: Жылқылар (лат. Equus)
- Керқұлан - Equus ferus przewalskii EN
- Құлан - Equus hemionus EN
- Mongolian wild ass - Equus hemionus hemionus EN
- Түрікмен құланы - Equus hemionus kulan EN
- Тегі: Жылқылар (лат. Equus)
Жұптұяқтылар жасағы (лат. Artiodactyla) өңдеу
- Тұқымдас: Бұғылар (Cervidae)
- Тұқымдас тармағы: Нағыз бұғылар (Cervinae)
- Тегі: Нағыз бұғылар
- Кермарал - Cervus elaphus LR/lc
- Тоғай кермаралы (Бұхар бұғысы) - Cervus elaphus bactrianus
- Кермарал - Cervus elaphus LR/lc
- Тегі: Нағыз бұғылар
- Тұқымдас тармағы: Capreolinae
- Тұқымдас тармағы: Нағыз бұғылар (Cervinae)
- Тұқымдас: Қуысмүйізділер (Bovidae)
- Тұқымдас тармағы: Bovinae
- Тегі: Bos
- Жабайы өгіз - Bos primigenius EX
- Тегі: Bos
- Тұқымдас тармағы: Бөкендер (Antilopinae)
- Тұқымдас тармағы: Caprinae
- Тегі: Тау текелері (Capra)
- Таутеке - Capra sibrica LR/lc
- Тегі: Ovis
- Арқар - Ovis ammon VU
- Алтай арқары - Ovis ammon ammon
- Қызылқұм арқары - Ovis ammon severtzovi
- Қазақстан арқары - Ovis ammon collium
- Тянь-Шань арқары - Ovis ammon karelini
- Қаратау арқары - Ovis ammon nigrimontana
- Азия муфлоны - Ovis orientalis (Ovis vignei)
- Үстірт арқары - Ovis orientalis arkal
- Арқар - Ovis ammon VU
- Тегі: Тау текелері (Capra)
- Тұқымдас тармағы: Bovinae
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Қазақстан фаунасы сүтқоректілерінің тізімі Мұрағатталған 10 наурыздың 2016 жылы. : Список видов млекопитающих фауны Казахстана. Источник: Книга генетического фонда фауны Казахской ССР. Ч. 1. Позвоночные животные.- Алма-Ата: Наука, 1989.- 215 с.. авторы раздела «Млекопитающие» - A. Б. Бекенов, Ю. А. Грачев, В. Н. Мазин, B. И. Шубин.
References өңдеу
- The IUCN Red List of Threatened Species: Mammals of Kazakhstan. IUCN (2001). Тексерілді, 22 мамыр 2007. [dead link]
- Mammal Species of the World. Smithsonian National Museum of Natural History (2005). Басты дереккөзінен мұрағатталған 27 сәуір 2007. Тексерілді, 22 мамыр 2007.
- Animal Diversity Web. University of Michigan Museum of Zoology (1995–2006). Тексерілді, 22 мамыр 2007.