Үлбі (өзен)
Үлбі – Ертіс алабындағы өзен.
| Үлбі өзені | |
|---|---|
| |
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 156 км |
| Су алабының ауданы |
4990 км² |
| Су алабы | Ертіс алабы |
| Су ағысы | |
| Бастауы | Тынық және Күркіреуік өзендерінің косылған жері |
| • Координаттары | 50°17′07″ с. е. 83°22′58″ ш. б. / 50.28528° с. е. 83.38278° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Сағасы | Ертіс өзені |
| • Координаттары | 49°57′03″ с. е. 82°34′58″ ш. б. / 49.95083° с. е. 82.58278° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 49°57′03″ с. е. 82°34′58″ ш. б. / 49.95083° с. е. 82.58278° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел |  Қазақстан
|
| Аймақ | Шығыс Қазақстан облысы Алтай ауданы |
Географиялық орны өңдеу
Шығыс Қазақстан облысы Алтай ауданы жерімен ағады. Ұзындығы Күркіреуік (Громотуха) саласын қоса алғанда 156 км. Су жиналатын алабы 4990 км2.
Бастауы өңдеу
Тынық және Күркіреуік өзендері бір-біріне қосылған жерден «Үлбі» деп аталады. Орталық Алтайдағы Иванов жотасы беткейінен басталып Ертіс өзеніне кұяды.
Гидрологиясы өңдеу
Аңғары тік жарлы, Үлбі өзенінің жоғарғы ағысы шатқалды, ені 400 м. Еріген қар, жауын-шашын суларымен толығады. Жылдық су қоры 78,3%-ы сәуір - шілдеде, 15,2%-ы тамыз - қарашада, 6,5%-ы желтоқсан - наурызда өзен арнасымен ағып өтеді. Суының минералдылығы су тасу кезеңінде 100 - 300 мг/ л-ден сабасына түскенде 500 - 700 мг/л-ге дейін өзгереді. Көп жылдық орташа су өтімі құйылысынан 10 - 151 км жоғарыда 102 м3/с. Лайлылығы жоғарғы ағысында 50 г/м3-ден төменгі ағысында 200 г/м3-ге дейін өзгереді. Көп жылдық орташа тасынды өтімі 8,2 кг/с. Өзен бойында шағын Хайрузов, Тишин, Үлбі СЭС-тері салынған. Риддер, Өскемен қалалары осы өзен бойында.[1]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Атамекен Географиялық энциклопедия. Алматы 2011 ISBN 9965-893-70-5