Ілімпаздардың Халықаралық Бағдарламалау Сайысы
Студенттердің Халықаралық Бағдарламалау Олимпиадасы (ағылшын тілінде ACM International Collegiate Programming Contest ACM-ICPC немесе жай-ғана ICPC) жылдағы көп-деңгейлі университеттер арасындағы бәсекелестігі жоғары бағдарламалау сайысы. Бұл сайыс жыл сайын IBM компаниясымен қаржыландырылып келеді. Штаб пәтері Бейлор Университетінде орналасқан. Есептеу Техникасы Ассоцияциясы (ACM) нұсқасымен басқарылып келеді.
Тарихы өңдеу
1970 жылы Техас университетінде өткен алғашқы Бағдарламалау бойынша Халықаралық Чемпионат байқаудан тарихы басталады. Чемпионат өзінің қазіргі кейпін 1977 жылы бірінші финалдық ACM жыл сайынғы конференциясы аясында алып, содан бері жыл сайын өткізіледі[1][2].
Чемпионат Есептеу машиналары ассоциациясының (ACM) қамқорлығымен өтеді. 1989 жылдан бастап Бейло университеті айналысады[1] Әр түрлі уақытта байқаудың демеушілері Apple, AT & T және Microsoft сияқты компаниялар болды[3] Бірақ 1997 жылдан қазіргі уақытқа дейін IBM компаниясы бас демеушісі болып келеді[1].1977 жылдан 1989 жылға дейін, негізінен, АҚШ, канадалық жоғары оқу орындарының командалары қатысып келді. Бүгінгі күні, Олимпиада жаһандық бәсекелестік айналды: 2009 жылы соңғы турнирде 88 елден келген 7109 команда қатысып, оның 100-і ақтық мәреде олжа үшін күресте бақ сынасты[3]. Командалардың саны жылына 10-20% өсіп келеді, бұл болашақта бәсекелестік одан сайын арта беретіндігін аңғартады.Қазақстан сияқты және бұрынғы Кеңес Одағының Ресей, Азербаджан, Армения, Белорусия, Грузия, Қырғызстан сол сияқты, Латвия, Литва, Өзбекстан, Эстония Шығыс Еуропа аймағына кіреді, олар жыл сайын өздерінің ең үздік командаларын жартылай финалда кездесіп, әлем кубогының сарапқа салуға жолдама алады. Аймақтық квотаға командалардың сан жылына сайын өсіп отырады, 2013 жылға дейін : финалға 2011 жылы - 12 команда жіберілді, 2012 жылы - 16 команда, 2013 жылы - 19 команда, 2014 жылы - 17 команда қатысты[4].
Ережелері өңдеу
Олимпиада командалық түрде өтеді. Ережелер төмендегідей: әр командадада 3 студент болады, олар ЖОО-ның студенті немесе магистратураның (аспирантура) 1 жылғы студенті болуы шарт. Финалға екі рет, жартылай финалға 5 рет қатысқан коммандалар, жасы 24-тен асқан қатысушылар қатыстырылмайды. Әр коммандаға 1 компьютер беріледі, есептер ағылшын тілінде жазылған, 8-ден 18 тапсырмаға дейін болуы мүкін, шығаруға 5 сағат беріледі[5]. Командалар C, C ++ немесе Java тілдерінде есепті шығарып, сынақ серверіне жібереді. Кейбір өңірлік турлар барысында бағдарламалау тілдеріне өзгертулер енгізілуі мүмкін. Мысалы, солтүстік-шығыс еуропа ширек финалында Паскаль (бағдарламалау тілі) қол жетімді болды[5]. Бағдарламалар, қатысушыларға белгісіз, түрлі кіріс тесттерінен өтеді, есептер үлкен сандарға тексеріледі. Бағдарлама дұрыс жауап берген болса, немесе уақыт немесе жад шектеулері дұрыс келістірілмеген болса, команда есептің дұрыс емес екендігі туралы хабар алады және кейде сервер түзетілген нұсқасын жіберуі мүмкін. Тапсырма бағдарламасы барлық тесттерден дұрыс жауаппен өткен болса, шешілді деп саналады. Өзге де жарыстарға қарағанда, ішінара шешімдер қарастырылмайды.
Проблемаларды(есептерді) ең көп санын шешкен команда, жеңімпаз атанады. Бірнеше команда есептердің бірдей санын шешкен болса, жеңімпаз рейтингтегі айып уақыты (пенальти) бойынша анықталады. Бастапқыда уақытта, айыппұл (пенальти) әр командада нөлге тең болады. Командасының айыппұлы уақыты әр тапсырған есебі үшін есептеліп, сайыстың басынан бері өткен уақытқа қосылады. Проблеманы(есепті) өтуге бірнеше сәтсіз әрекет жасалған болса, олардың әрқайсысы үшін айыппұлға (пенальти) жиырма минут қосылады. Нәтижесінде команда тапсырманы шеше алмаса, тапсырманы өтуі үшін сәтсіз әрекеттер алынып тасталмайды[6].
Басқа олимпиадалардан бұл олимпиаданың салыстырмалы түрде басты айырмашылығы, есептердің саны ұлғайтылғандығымен және қысқа уақыт берілетіндігімен ерекшеленеді. Әр командаға бір ғана компьютер берілетінін ескерсек, командада тиімді жұмыс жасау бірінші кезекке шығады.
Олимпиаданың бұл форматы ең табысты форматтардың бірі деп санауға болады. Көптеген университеттер, Олимпиаданы ACM ICPC форматында өткізеді.
Өткізү кезеңдері өңдеу
Олимпиада бірнеше кезенге бөлінеді. Жоғарғы оқу орындарының көбісі, университет ішінде олимпиада ұйымдастырып, қай командалар регионалды кезенге қатысатының анықтайды. Осыдан кейін регионалды олимпиада ұйымдастырылады, осы регионалды олимпиада жеңімпаздары, олимпиаданың финалына қатысады. Регионалды кезенде, университет атынаң бірнеше команда қатыса алады, бірақ финалда әрбір университет атынан 1 команда қатыса алады.
Жеңімпаздар өңдеу
1977 жылдан бері әлем чемпиондары:
| Жыл | Өткен жері | Жеңімпаз | Топ құрамы | Тренері |
|---|---|---|---|---|
| 2015 |  Марокко, Марракеш |
Үлгі:Флаг СПбНИУ ИТМО | Геннадий Короткевич, Борис Минаев, Артем Васильев | Андрей Станкевич |
| 2014 |  Ресей, Екатеринбург |
Ресей Санкт-Петербург Мемлекеттік университеті |
Дмитрий Егоров, Павел Кунявский, Егор Суворов | Андрей Лопатин |
| 2013 | Ресей, С.Петербург |
Ресей СПбНИУ ИТМО |
Михаил Кевер, Геннадий Короткевич, Нияз Нигматуллин | Андрей Станкевич |
| 2012 |  Польша, Варшава |
Ресей СПбНИУ ИТМО |
Евгений Капун, Михаил Кевер, Нияз Нигматуллин | Андрей Станкевич |
| 2011 |  АҚШ, Орландо |
 Қытай Чжэцзян университеті |
Мо Луи (Luyi Mo), Оуян Цзялинь (Jialin Ouyang), У Цзэцзюнь (Zejun Wu) | Ван Цань (Can Wang) |
| 2010 | Қытай, Харбин |
Қытай Шанхай көлік университеті (Цзяотун) |
Цзинь Бинь (Bin Jin), У Чжоцзе (Zhuojie Wu), Чжэн Чжао (Zhao Zheng) | Юй Юн (Yong Yu) |
| 2009 |  Швеция, Стокгольм |
Ресей СПбНИУ ИТМО |
Владислав Исенбаев, Максим Буздалов, Евгений Капун | Андрей Станкевич |
| 2008 |  Канада, Банфф |
Ресей СПбНИУ ИТМО |
Дмитрий Абдрашитов, Дмитрий Паращенко, Федор Царев | Андрей Станкевич |
| 2007 |  Жапония, Токио |
Польша Варшава университеті |
Filip Wolski, Marcin Pilipczuk, Marek Cygan | Jan Madey |
| 2006 | АҚШ, Сан-Антонио |
Ресей Саратов Мемлекеттік университеті |
Роман Алексеенков, Игорь Кулькин, Иван Романов | Михаил Мирзаянов |
| 2005 | Қытай, Шанхай |
Қытай Шанхай көлік университеті (Цзяотун) |
Дай Вэньюань (Wenyuan Dai), Чжао Шуан (Shuang Zhao), Ян Бохай (Bohai Yang) | Юй Юн (Yong Yu) |
| 2004 |  Чехия, Прага |
Ресей СПбНИУ ИТМО |
Дмитрий Павлов, Павел Маврин, Сергей Оршанский | Андрей Станкевич |
| 2003 | АҚШ, Беверли-Хиллс |
Польша Варшава университеті |
Tomasz Czajka, Krzysztof Onak, Andrzej Gasienica-Samek | Jan Madey |
| 2002 | АҚШ, Гонолулу |
Қытай Шанхай көлік университеті (Цзяотун) |
Линь Чэньси (Chenxi Lin), Чжоу Цзянь (Jian Zhou), Лу Цзин (Jing Lu) | Юй Юн (Yong Yu) |
| 2001 | Канада, Ванкувер |
Ресей Санкт-Петербург Мемлекеттік университеті |
Николай Дуров, Андрей Лопатин, Виктор Петров | Дмитрий Ломов |
| 2000 | АҚШ, Орландо |
Ресей Санкт-Петербург Мемлекеттік университеті |
Николай Дуров, Андрей Лопатин, Олег Етеревский | Наталья Вояковская |
| 1999 |  Нидерланд, Эйндховен |
Канада Ватерлоо университеті |
Ondrej Lhotak, Viet-Trung Luu, David Kennedy, Donny Cheung | Gordon Cormack |
| 1998 | АҚШ, Атланта |
 Чехия Прага университеті |
Джири Хайек, Павел Махек, Мартин Марес | Pavel Töpfer |
| 1997 | АҚШ, Сан-Хосе |
АҚШ Харви Мадд Колледжі |
Брайан Карнес, Брайан Джонсон, Кевин Уоткинс, Доминик Маццони | Robert Keller |
| 1996 | АҚШ, Филадельфия |
АҚШ Беркли университеті |
Ben Rudiak-Gould, Amit Sahai, Scott McPeak | Paul Hilfinger |
| 1995 | АҚШ, Нэшвил |
 Германия Фрайбург университеті |
Маттиас Рул, Кристиан Ветцель, Филипп Земброд | |
| 1994 | АҚШ, Феникс |
Канада Ватерлоо университеті |
Seiji Ando, Ian Goldberg, Ka-Ping Yee | Jo Ebergen |
| 1993 | АҚШ, Индианаполис |
АҚШ Гарвард университеті |
Деррик Басс, Тони Шей, Крейг Силверстейн | |
| 1992 | АҚШ, Канзас-Сити |
Үлгі:Флаг Мельбурн университеті | Эндрью Конвей, Крэйг Диллон, Стефен Симмонс | |
| 1991 | АҚШ, Сан-Антонио |
АҚШ Стэнфорд университеті |
Michael Patrick Frank, Sean Quinlan, David Magerman, Carl Witty | |
| 1990 | АҚШ, Вашингтон |
 Жаңа Зеландия Отаго Университеті |
John Gee, Craig McNaughton, Paul Sharp, Bruce Warrington | |
| 1989 | АҚШ, Луисвилл |
АҚШ Лос-Анджелестегі Калифорния университеті |
Seth Goldman, Alex Quilici, Matthew Marzbacher, Scott Turner | |
| 1988 | АҚШ, Атланта |
АҚШ Калифорния технология институты |
Dave Gillespie, Adam Greenblatt, Ron Goodman, Scott Hemphill | |
| 1987 | АҚШ, Сент-Луис |
АҚШ Стэнфорд университеті |
Bob Alverson, Tomas Rokicki, Ali Tabibian, Lei Zhu | |
| 1986 | АҚШ, Цинциннати |
АҚШ Калифорния технология институты |
Steve Burns, Tim Kay, Dave Gillespie, Steve Rabin, Rajiv Gupta | |
| 1985 | АҚШ, Новый Орлеан |
АҚШ Стэнфорд университеті |
Michael Dixon, Micheal Hewett, Vivek Sarkar, Joseph Weening | |
| 1984 | АҚШ, Филадельфия |
АҚШ Джон Хопкинс университеті |
Michael Baldwin, Robert Strandh, John Walker, Richard Washington | Joseph O’Rourke |
| 1983 | АҚШ, Мельбурн |
АҚШ Небраска Университеті |
Mark Tuttle, Thane Plambeck, David Leavitt, Paul Petersen | |
| 1982 | АҚШ, Индианаполис |
АҚШ Бэйлор университеті |
Keith Hall, Patrick Keane, Jennifer Harmon, Terry Talley | Don Gaitros |
| 1981 | АҚШ, Сент-Луис |
АҚШ Миссурий университеті |
Christopher Freund, Michael Richey, James Simmons, Catherine Pyron Fieseler | |
| 1980 | АҚШ, Канзас-Сити |
АҚШ Сент-Луис университеті |
Steve Karasek, Nathan Schroeder, Mike Zyda, Dave Camp | |
| 1979 | АҚШ, Дэйтон |
АҚШ Сент-Луис университеті |
Steve Karasek, Nathan Schroeder, David Doty, Dave Camp | |
| 1978 | АҚШ, Детройт |
АҚШ Массачусет технологиче институт |
||
| 1977 | АҚШ, Атланта |
АҚШ Мичиган университеті |
Қазақстаннан қатысқан коммандалар өңдеу
2001 жылдан бері ACM ICPC финалына қатысқан Қазақстанның ЖОО-ларының коммандалары:
| Жыл | Өткен жері | ЖОО | Орын | Топ құрамы | Тренері |
|---|---|---|---|---|---|
| 2015 | Марокко, Марракеш |
Назарбаев Университеті | 64 | Нұрлан Қанапин, Әділет Жақсыбай, | Сергей Макаганов |
| 2014 | Ресей, Екатеринбург |
Назарбаев Университеті | Нұрлан Қанапин, Әділет Жақсыбай, | Сергей Макаганов | |
| 2013 | Ресей, С.Петербург |
Қазақстан-Британ Техникалық Университеті | 13 | Алмахан Азизхан, Айтбаев Мадияр, Сатылханов Қанат | Дамир Елеусизов |
| Халықаралық IT Университеті | Кутыбаев Мансур, Коваленко Павел, Большаков Александр | Калиаждаров Данабек | |||
| 2012 | Польша, Варшава |
||||
| 2011 | АҚШ, Орландо |
Қазақстан-Британ Техникалық Университеті | 27 | Бахытжан Байжикенов, Арман Есенаманов, Есенжар Канапин | |
| 2007 | Жапония, Токио |
ҚазҰУ+ҚазҰТУ | 80 | Рустам Арзымбетов (ҚазҰУ), Артем Игликов (ҚазҰТУ) | |
| 2006 | АҚШ, Сан-Антонио |
Қазақстан-Британ Техникалық Университеті | 80 | Нуржан Бакибаев, |
Сілтемелер өңдеу
Үлгі:Таза сілтемелер Үлгі:Викижаңалықтар
- ACM/ICPC Мұрағатталған 10 сәуірдің 2012 жылы. — олимпиаданың басты беті.
- Вальядолида Университетітің есептер мұрағаты Мұрағатталған 31 тамыздың 2009 жылы.
- Орал Мемлекеттік Университетінің есептер мұрағаты
- Саратау Мемлекеттік Университетінің есептер мұрағаты Мұрағатталған 9 тамыздың 2019 жылы.
- Программалау жаңалықтары Мұрағатталған 15 наурыздың 2022 жылы.
- Бейжің университетнің есептер мұрағаты Мұрағатталған 18 сәуірдің 2021 жылы.
- Sphere Online Judge есептер мұрағаты Мұрағатталған 28 қыркүйектің 2007 жылы. (бағдарламаудың 30 тілінде жұмыс жасайды)
- Физтехтегі программалаудан олимпиада Мұрағатталған 2 наурыздың 2021 жылы.: ақпарат МФТИ online-контесті, алгоритм және бағдарламалау тілдерінен есептер
- ЖЖ чемпионатының орыс қатысушылары
- Халықаралық жеке олимпиадалар. Студентттер ғана қатыса бермейді
- Codeforces программалаудан ашық жиі жарыстар және әлеуметтік желі
- ↑ a b c The ACM International Collegiate Programming Contest Fact Sheet, Fourth Edition (ағыл.) (28 желтоқсан 2008). Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 тамыз 2011. Тексерілді, 3 желтоқсан 2010.
- ↑ CSC '77 Proceedings of the 5th annual ACM computer science conference (ағыл.) (1977). Тексерілді, 3 желтоқсан 2010.
- ↑ a b ACM International Collegiate Programming Contest Team Participation Since 1989 (ағыл.). Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 тамыз 2011. Тексерілді, 3 желтоқсан 2010.
- ↑ Northeastern European Regional Contest
- ↑ a b :: ACM ICPC, NEERC, Southern Subregion :: Жарыс қатысу ережесі мен реті
- ↑ The Rules of the 2009 ACM-ICPC World Finals (ағыл.) (8 сәуір 2008). Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 тамыз 2011. Тексерілді, 3 желтоқсан 2010.