Александр Алексеевич Шевченко

Шевченко Александр Алексеевич (1927 ж. т.) Әуесқой суретші. Графика саласында жұмыс істейді. Семей қаласында тұрады. Шевченко. «Шабыт үстіндегі Абай Құнанбаев» (линогравюра), «Ақын-Абай» (линогравюра екеуі де Абайдың мемл. қорық-музейі қоры) еңбектерін әзірлеген. «Шегіртке мен құмырсқа...» - Абайдың 1898 ж. И. А. Крыловтан аударған мысал-өлеңі. Әрқайсысы 4 тармақты 9 шумақтан тұрады, көлемі 36 жол. Мысалда бүгінін ғана ойлайтын, ертеңінің қамын қылмайтын, «түстік өмірің болса, кештік мал жи» дейтін халық нақылын ескермейтін, еңбекке икемсіз, қымыз бен қызық қуып, әуейлікке салынған есерлер шегіртке бейнесінде мазақталған. Еңбек етпей қызық дәурен сүргісі келетін секеңдеген селтең-байларды аяуға болмайтынын көрсеткен. Сондықтан да мысал құмырсқаның шегірткені жылы илеуі - үйіне кіргізбей, тағдыр тәлкегіне итеріп тастауымен аяқталады. Бұдан «еңбек ет, еңбек етсең - емесің, берекеге енесің» деген ойды ұғуға болады. 30 жолдық түпнұсқаны Абай 8, 9 буынды, -а, -б, -в, -б үлгісімен жазған. Тек Крылов мысалындағы инеліктің орнына әдейі қазақ оқушысының ұғымына жақынырақ, қонымдырақ шегірткені алған. Алғаш рет 1909 ж. С.-Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайұғылының өлеңі» атты жинақта жарияланды. Мысал тексі 1909 жылғы жинақ пен Мүрсейіт қолжазбалары негізінде Абайдың барлық жинақтарына енгізілген. Тек 2- шумақтың 1-жолы - «жаздыкүні жапырақтың» деген жол кейінгі басылымдарда «жазды күнгі жапырақтың» болып өзгертілген. г. Қожакеев. Шендестіру, Антитеза -көркем тілде немесе шешендік сез саптауда екі ұдай ұғымдарды, пайымдауларды, бейнелерді, деректі не дерексіз жай-күйлерді бір-біріне тікелей қарама-қарсы қою арқылы жасалатын, қайшы мәнді құбылыстардың жұбын танытушы стильдік тұлға. Абай поэзиясында Шевченкодің алуан үлгілері бар. Ақын бұл амалды халық эстетикасы деңгейінде де, сондай-ақ, европ. талғам тұрғысынан да өзінің сөз өнеріне шебер қиыстырған. Мыс., «Сәулең болса кеудеңде, Мына сөзге көңілің бөл, Егер сәулең болмаса, Мейлің тіріл, мейлің өл» деп келетін жыр өлшемді өлеңі бастан-аяқ қарама-қарсылықтардың бірлігінен тұрады. Бұнда шендесетін ұғым - түсініктердің қосағы мына секілді болып келеді: Бұл келтірілген жолдарда алдымен «берекелі ел» мен «берекесіз ел» ұғымдары салғастыра көрсетілсе, кейінгі тармақтарда әр елдің ішіндегі «жақсылары», яғни, елге басшы бола алатын «бірегейлер» бүтін сан жасаушы «единица» деп танылып, оларға ерген тобыр нөл ретінде қарастырылады да, осы өлшеп салыстыруға келмейтін математик. шамалардың қасиеттері өзара шендестіреді. Мұндай стильдік ойнақы қолданыстың нәтижесінде деректі жаңа ұғымдардың бедерлі бейнелері кейіптеліп көрсетіледі. Абай шығармаларында Шевченкодің бұдан басқа да бейнелі көркем үлгілері мол (қ. «Жігіт сөзі», «Қыз сөзі»),[1]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9