Пьемонт: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Жаңа бетте: {{Әкімшілік бірлік |Түс1 = |Қазақша атауы = Пьемонт |Шынайы атауы = Piemonte |Елтаңба = Pi...
 
Өңдеу түйіні жоқ
67-жол:
|Түсініктемелер =
}}
 
'''Пьемо́нт''' ({{lang-it|Piemonte}}, {{lang-pms|Piemont}}) — [[Италия|Италияның]] административті ауданы.
 
== Физико-географиялық сипаттамасы ==
Пьемонт үш жағынан Альпі тауларының жоталарымен қоршалған. Бұған По және Монте Роса өзендері басталатын Монвизо ауданы да осыған кіреді. Ол [[Франция|Франция]] мен [[Швейцария|Швейцария]] және [[Ломбардия]], [[Лигурия]] және [[Валле-д’Аоста]] Италия провинцияларымен шектеседі. Ауданның территориясының 7,6 % ерекше қорғалатын табиғи территориялары Гранд-Парадисо сияқты 56 ұлттық паркі.
[[Сурет:Map_of_region_of_Piedmont,_Italy,_with_provinces-ru.svg|right|thumb|250px|Пьемонт провинциялары]]
 
Пьемонт 8 провинцияға бөлінген:
* [[Алессандрия]]
* [[Асти (провинция)|Асти]]
* [[Бьелла (провинция)|Бьелла]]
* [[Кунео (провинция)|Кунео]]
* [[Новара (провинция)|Новара]]
* [[Турин (провинция)|Турин]]
* [[Вербано-Кузьо-Оссола (провинция)|Вербано-Кузьо-Оссола]]
* [[Верчелли (провинция)|Верчелли]]
 
== Тарихы ==
«Пьемонт» атауы алғаш рет [[XIII ғасыр]]да аталады. [[XV ғасыр]]ға дейін Пьемонт территория көптеген феодалдық иеліктерге бөлінген болатын. [[XV ғасыр]]да Пьемонт [[Савой герцогтігіне]] кірді (олардың териториялары бөлінбейтіндігі айтылды). 1720 жылы астанасы [[Турин]] қаласы [[Сардиния корольдігі|Сардиния корольдігіне]] енді. 1802-1814 жылдары [[Франция|Францияның]] құрамына кірді.
 
1820-1840 жылдары Италияның экономикалық тұрғыда жақсы дамыған облыстарының бірі. Пьемонттың буржуазия және буржуазияланған дворяндіктері [[XIX ғасыр]]дың италияндық ұлттық-бостандық қозғалысының маңызды рөл атқарып, 1821 жылғы Пьемонттық буржуаздық революциясында жетекші күші болып, Италиядағы 1848 жылғы революцияда белсене қатысқан.
 
Сардиндиния корольдігн айнала (бүкіл Пьемонтта) 1859 - 1860 жылдары Италияның қосылуы өтті.
 
[[Екінші дүниежүзілік соғыс]] соғыс кезінде 1943 жылдың қыркүйегінде Пьемонт неміс әскерлерімен басып алынды. Ол Қарсы Күштердің маңызды орталықтарының бірі болды. 1945 жылы Қарсы Күштердің әрекеттерімен босатылды. Кәсіп орынның және жұмысшылардың шоғырлануының жоғары дәрежесіне байланысты Пьемонт Италияның демократиялық қозғалысының басты орталығы болды.
 
== Экономикасы ==
ЖІӨ Пьемонта 8,1 % құрайды. Бұл — 118.753,5 млн [[еуро]].
Адам басына шаққанда ЖІӨ көрсеткіші  — 27.316,6 еуро.
 
Экономиканың маңызды салалары — ауыл шаруашылығы (дәнді дақылдар, картоп, көк-өніс, жемі-жидек, жем), автокөлік өнеркәсібі ([[FIAT]]), химиялық, текстильдік, тамақ (Италияда шоколад өндірісі бойынша 1-ші орында), электрикалық, туризм.
ФИАТ кәсіпорындарының көбісі Туринде және оның аймақтарында орналасқан.
Италия кеңсе жабдықтарын шығарудан әлем бойынша алғашқы орныдарда. Бұл өндіріс негізінде Пемонттың [[Иврея]] қаласында орналасқан «[[Olivetti|Оливетти]]» компаниясында шоғырланған.
 
== Халқы және тілі ==
Пьемонт тұрғындары өзін италияндықтардан (Францияға жақын орналасқан жерледе француздық топтардан да ерекше) бөлек этникалық топ немесе топ бөлігі (субэтнос) ретінде қарастырады. Пьемонттықтардың тілі италиян тілінің диалекті емес, дербес тіл ретінде қарастырылады. Осы тілде көлемі жөнінен кішігірім әдебиет бар және негізінен поэзия. Соның өзінде де Пьемонттегі негізгі тіл италияндық, ал, франциямен шекараға жақын жерлерде француз тілі. Пьемонттегі сепаратисттік күштер үлкен емес, бірақ, дегенімен, бар және кейбір мәліметтер бойынша олардың ықпалы ХХ ғасырдың соңғы он жылдықтарында күшейді.
 
== Сілтемелер ==
{{commonscat|Piedmont}}
* [http://proturin.altervista.org// Турин және Пьемонт туралы орыс тіліндегі сайты]
* [http://www.skiluxury.ru/italy/ Италия тау шаңғылық курорттары]
{{italy-geo-stub}}
{{Италия аудандары}}
{{Coord|45|15|N|7|55|E|type=adm1st |region=IT-21|display=title}}
 
[[Санат:Еуропаның тарихи аудандары]]
[[Санат:Пьемонт|*]]
 
{{Link GA|no}}
 
[[als:Piemont]]
[[an:Piemont]]
[[ar:بييمونتي]]
[[bcl:Piedmont]]
[[be:П'емонт]]
[[be-x-old:П’емонт]]
[[bg:Пиемонт]]
[[br:Piemonte]]
[[bs:Pijemont]]
[[ca:Piemont]]
[[ceb:Piemonte]]
[[co:Piemonte]]
[[cs:Piemont]]
[[cv:Пьемонт]]
[[cy:Piemonte]]
[[da:Piemonte]]
[[de:Piemont]]
[[el:Πεδεμόντιο]]
[[eml:Piemånt]]
[[en:Piedmont]]
[[eo:Piemonto]]
[[es:Piamonte]]
[[et:Piemonte]]
[[eu:Piemonte]]
[[fa:پیمونت]]
[[fi:Piemonte]]
[[fr:Piémont]]
[[frp:Piemont]]
[[fur:Piemont]]
[[fy:Piëmont]]
[[ga:Píodmant]]
[[gl:Piemonte]]
[[he:פיימונטה]]
[[hr:Pijemont]]
[[hu:Piemont]]
[[ia:Pedemonte]]
[[id:Piemonte]]
[[io:Piemont]]
[[is:Fjallaland]]
[[it:Piemonte]]
[[ja:ピエモンテ州]]
[[jv:Piemonte]]
[[ka:პიემონტი]]
[[ki:Piemonte]]
[[km:ខេត្តជើងភ្នំ (ប្រទេសអ៊ីតាលី)]]
[[ko:피에몬테 주]]
[[kw:Piemonte]]
[[la:Pedemontium]]
[[lad:Piemonte]]
[[lb:Piemont]]
[[lij:Piemonte]]
[[lmo:Piemont]]
[[lt:Pjemontas]]
[[lv:Pjemonta]]
[[mr:प्यिमाँत]]
[[ms:Piemonte]]
[[nap:Piemunte]]
[[nl:Piemonte]]
[[nn:Piemonte]]
[[no:Piemonte]]
[[oc:Piemont]]
[[os:Пьемонт]]
[[pam:Piedmont]]
[[pcd:Piémont]]
[[pl:Piemont]]
[[pms:Piemont]]
[[pnb:صوبہ پیغمونتے]]
[[pt:Piemonte]]
[[qu:Piemonte]]
[[rm:Piemont]]
[[ro:Piemont]]
[[roa-rup:Piemont]]
[[roa-tara:Piemonte]]
[[ru:Пьемонт]]
[[sc:Piemonte]]
[[scn:Piemunti (riggiuni)]]
[[sco:Piemont]]
[[sh:Pijemont]]
[[simple:Piedmont]]
[[sk:Piemont]]
[[sl:Piemont]]
[[sq:Piemonti]]
[[sr:Пијемонт]]
[[sv:Piemonte]]
[[sw:Piemonte]]
[[ta:பியத்மாந்து]]
[[th:แคว้นปีเอมอนเต]]
[[tl:Piemonte]]
[[tr:Piyemonte]]
[[uk:П'ємонт]]
[[ur:پیعیمونتے]]
[[vec:Piemonte]]
[[vi:Piemonte]]
[[vo:Piemonte]]
[[war:Piemonte]]
[[zh:皮埃蒙特]]
[[zh-min-nan:Piemonte]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Пьемонт» бетінен алынған