Уикипедия

Аққулы ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{otheruses|Лебяжі ауданы}}
{{Infobox Settlement
{{ Әкімшілік бірлік
|name =▼
|Елі = [[Қазақстан]]
|settlement_type =ауданы <!--For Town or Village (Leave blank for the default City)-->
|official_nameҚазақша атауы = Лебяжі ауданы(Павлодар облысы)
|image_mapСтатусы =Akku District Kazakhstan.png= [[ауыл]]
||Кіреді = {{s|[[Павлодар облысы|Павлодар облысына]]}}
|mapsize = 300px
|subdivision_name2 Орталығы = [[Аққу ауылы| Аққу ]]▼
|map_caption =
|image_map1Құрылды = [[1939 жыл]]
|Тұрғыны = 13 972 адам <ref>[http://www.pavlodar.stat.kz/rus/press_rel/408/ Павлодардың облысының статистикасының департаменті]</ref>
|mapsize1 = 150px
|map_caption1Санақ жылы = 2012
|Карта =Akku District Kazakhstan.png
|pushpin_map =
|Жер аумағы = 8,1 мың
|pushpin_label_position =
|Пошта индекстері = 140200-140212<ref name="kazindex.ru">[http://kazindex.ru/14/3.html Қазақстанның пошталық әріпсандары]</ref>
|subdivision_type = [[Ел тізімі|Елі]]
|subdivision_nameИнтернет-үйшігі = {{KAZ}}
|Автомобиль коды = S
|subdivision_type1 = [[Қазақстан әкімшілік бірліктері]]
▲|nameСайты =
|subdivision_name1 = [[Павлодар облысы]]
|Commons санаты =
|subdivision_type2 = Аудан орталығы
▲|subdivision_name2 = [[Аққу ауылы]]
| timezone = +6
| utc_offset = +6
|population_as_of = 2010<ref>[http://www.stat.kz/publishing/DocLib4/2010/Демография/03_2010-Б-15-07-К.rar ҚР елді мекендерінің тұрғындар саны]</ref>
|population_total =14 273
}}
'''Лебяжье ауданы''' 1939 жылы құрылған, [[Павлодар облысы]]ның Оңтүстік-шығысында орналасқан және Оңтүстік-шығысында [[Ресей Федерациясы]]ның [[Алтай өлкесі]]мен, солтүстікте [[Шербақты ауданы]]мен шектесіп жатыр, батыста аудан шекарасы [[Ертіс]] өзені арқылы өтеді. Ауданның аумағы 806,1 мың шаршы метрді құрайды. [[Павлодар]] қаласына дейін ара қашықтық 120 км.
Әкімшілік орталығы— Аққу ауылы.
Аудан орталығы Аққу ауылы. Аудан аумағында 27 елді мекендердін тұратын 11 селолық округтер орналасқан. Тұрғындар саны 15131 адамды құрайды.
== Физикалық-географиялық сипаттамасы ==
Ауданның негізгі бағыты – [[мал шаруышылығы]], сонымен қатар бақша дақылдарын өндіру болып табылады. Ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірумен 5 ЖШС, 172 шаруа қожалықтары айналысады. Сонымен қатар ауданда ақ басты асыл тұқымды мал өсіру бойынша 2 асылтұқымды шаруашылық бар.
=== Географиялық жағдайы ===
Аудан бойынша өтетін автомобиль жолдарының ұзақтығы 602 шақырым (республикалық маңыздағы 135, аудандық маңыздағы 203, кіре беріс және ауыл арасындағы жолдар 264 шақырым).
Солтүстігінде Павлодар және Шербақты аудандарымен, шығысында— Алтай өлкесімен, оңтүстігінде— Шығыс-Қазақстан облысымен, батысында— Май ауданымен бөлетін кеме жүретін Ертіс өзенімен шектес.
Жер құрамы бойынша 606793 га ауыл шаруашылығы пайдаланатын жерлер, 20092 га егіндік, 512607 га жайылым, 175722 га орман алқабы, 645 га су қоры.
Аудан аумағымен Павлодар – Семей автомобильді жолы өтеді.
=== Климаты ===
Аудан климаты қатал континентальды. Қаңтардың орта температурасы −17º-18ºС, шілденікі - +20º+21ºС. Атмосфералық жауын-шашынның жылдық мөлшері 250—300 мм құрайды.
=== Жер бедері және гидрография ===
Аудан аумағы бетегелі өсімдігі бар жай толқынды жазық жерлерден тұрады, тұзды көлдер саны өте көп. Топырақ қызғылт және қою қызғылт, механикалық құрамы бойынша — құмайт және құмды, жел эрозиясына тез шалдығады. Алқаптарда — ауыр суглинкалар бар. Жер қойнында келесі табиғи құрылыс материалдары зерттелінген: алебастр, сульфат, гипс, әк.
=== Флора және фауна ===
Оңтүстік-шығыста жолақты қарағай ормандары бар. Жолақты қарағай ормандары мен Ертіс өзенінің алқабында ағаш және бұтақты түрлер: үйеңкі,боз тал, қандағаш, көктерек, қайың, терек, қарағай және басқалары кездеседі. Шөп түрлерінен— жусан, бетеге. Ертіс өзені алқабы— көғалы жаға. Қасқыр, қоян, суыр, сарышұнақ, аламан секілді аң түрлері мен үйрек, қаз секілді құстар мекендейді.
== Тарихы ==
Аудан Қазақ ҚСР Жоғарғы Кеңес Президиумының 1939 жылғы 16 қазандағы жарлығымен Лебяжі ауылы орталығымен Бесқарағай, Қаганович және Павлодар аудандарын үлкейту есебінен құрылған. Қазақ ҚСР Жоғарғы Кеңес Президиумының 1963 жылғы 2 қаңтардағы жарлығымен Лебяжі ауданы жойылды, ал оның аумағы Павлодар ауылдық ауданының құрамына енді. Қазақ ҚСР Жоғарғы Кеңес Президиумының 1964 жылғы 31 желтоқсандағы жарлығымен Лебяжі ауданы қайта құрылды. Қазақстан Республикасының 1992 жылғы 18 желтоқсандағы «Семей ядерлық полигонындағы ядерлық сынақтан зардап шеккен азаматтарды әлеуметтік қорғау туралы» заңына сәйкес аудан радиациялық қауіпті аумаққа жатқызылды.
== Әкімшілік-аумақтық бөліну ==
Аудан аумағында 11 ауылдық аймақ бар: Лебяжі, Баймолда, Жамбыл, Қазын, Қызылағаш, Кызыләскер, Майқарағай, Малыбай, Шақы, Шарбақты, Ямышево.
== Экономика ==
=== Ауылшаруашылық ===
Ауданның ауылшаруашылық мамандандырылуы: қой шаруашылығы, табындық жылқы шаруашылығы, жүн өндіру, қарбыз өсіру. Бидай, тары, қарақұмық, күнбағыс өсіріледі, ет, сүт, ұсақ тері шикізаты. Шаруашылықтың негізгі бағыты — мал шаруашылығы. Аудан жібек жүнді қой шаруашылығымен айналысқан, бұл шаруашылықпен колхоздардан басқа— «Бесқарағай» племсовхозы, № 23 совхоз секілді мамандандырылған қой шаруашылықтары да айналысқан. Қазақ ғылыми-зерттеу мал шаруашылығы институты, ал соғыс жылдарынан кейін мал шаруашылығы институтының Шығыс-Қазақстан тәжірибе станциясы қызметкерлерінің көп жылдық, мақсатты селекциялық-асыл тұқымды жұмыс түрінің нәтижесінде, жаңа түр – үлкен салмаққа ие ірі конституциясы бар қазақ мериносы енгізілді.
Ауданның ауылшаруашылық өнімін өндірумен 10 ауылшаруашылық, 172 шаруа қожалықтары айналысады, 4332 жеке қоныстар бар. Ауданда 2 наубайхана, 1 жел диірмені, 1 сүтті қайта өндеу цехы жұмыс істейді.
== Әлеуметтік сала ==
=== Білім беру мен ғылым ===
Аудан аумағында 27 білім беру мекемелері бар, оның ішінде 1 арнайы орта, 18 орта, 4 негізгі, 1 бастауыш, 3 мектеп жасына дейінгі. Сонымен қатар 6 бөлімшесі бар 305 адам айналысатын балалар-жасөспірімдер спорт мектебі бар.
=== Денсаулық сақтау ===
Денсаулық сақтау объектілері 24, оның 1 орталық аудандық аурухана, 1 туберкулезге қарсы аурухана, 8 дәрігерлік амбулатория, 14 медициналық пункт.
=== Мәдениет ===
Аудан бойынша 18 мәдениет объектілері, 24 кітапхана және 1 жылжымалы «Бұлақ» кешені қыөмет атқарады.
«Аққу қүйі» аудандық газеті шығарылады. (1940 жылдан).
== Әйгілі адамдар ==
Социалистік Еңбек Ерлері:
* Б.Айдарханов,
* Ж.Жанғожин,
* Б. Оспанов,Уақап Сыздықов, Қ. Шарбақбаев
 
== Пайдаланған әдебиет==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Аққулы_ауданы» бетінен алынған