ДАТ'''Дат''' - байыргыбайырқы казакқазақ когамындақоғамында [[бекзада|бекзадалар]] мен билік окілдеріненөкілдерінен (хан, сүлтаннансұлтаннан) қараша созсөз сүрагандасұрағанда айты- латынайтылатын этикеттік мэндімәнді каратпақаратпа созсөз. Сонымен бірге билік өкілдерінің жоғарғы мәртебелі саяси-әлеуметтік статусын да білдіреді. Дат - [[парсы тілі|парсы тілінен]] енген сөз «көмек, жәрдем, кешірім» деген мағынаны бейнелейді.
Әдетте Д.дат сүрағансұраған адамға [[хан]] немесе сұлтаіг[[сұлтан]] жауап ретінде Датың болса айт! деген. Бас кеспек болса daдa, тіл кеспек эісоцжоқ деген қағидатқа сүйенген қазақ коғамындақоғамында damдaт қүқыгықұқығы қатаң сақталған. Сондай-ақ халықаралық келіссөздер жүргізу кезінде де дат қүқығықұқығы сақталып отырған.<ref> Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2 </ref>▼
Дат. Atkinson T.W. Oriental and Western Siberia: a Narrative of Seven jears exploration and adventures in Siberia, Mongolia, the Kirghiz steppes, Chinese Tartary and part of Central Asia. London, 1858 атты еңбектен
өкілдерінің жоғарғы мәртебелі саяси-әлеуметтік статусын да білдіреді. Д. - парсы тілінен енгён сөз «көмек, жәрдем, кешірім» деген мағынаны бейнелейді.
▲Әдетте Д. сүраған адамға хан немесе сұлтаіг жауап ретінде Датың болса айт! деген. Бас кеспек болса da, тіл кеспек эісоц деген қағидатқа сүйенген қазақ коғамында dam қүқыгы қатаң сақталған. Сондай-ақ халықаралық келіссөздер жүргізу кезінде де дат қүқығы сақталып отырған.<ref> Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2 </ref>
