Плутоний: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш r2.7.1) (Боттың үстегені: am:ፕሉቶኒየም |
ш r2.7.3) (Боттың үстегені: br:Plutoniom; косметические изменения |
||
1-жол:
[[
'''Плутоний''' (Plutonіum), Pu — элементтердің периодтық жүйесінің ІІІ тобындағы жасанды жолмен алынған бірінші радиоактивті хим. элемент; ат. н. 94, ат. м. 244,0642, [[актиноидтар]] тобына жатады. Плутонийді 1940 ж американдық ғалымдар Г.Сиборг, Э.Макмиллан, Дж.Кеннеди және А.Валь ашқан. Олар 238U элементін ауыр сутек ядросы дейтронмен сәулелендіру арқылы 239Pu-ді алды. Массалық сандары 232-ден 246-ға дейін болатын 15 изотопы белгілі. Тұрақты изотопы 244Pu (Т1/2 7,5107 жыл, сәуле шығарғыш). Плутоний жылтыр, [[күміс]]тей ақ [[металл]], морт; тығыздығы 19,80 г/см3, балқу t 640<sup>о</sup>С, қайнау t 3350<sup>о</sup>С, 112<sup>о</sup>С-тан төмен температурада моноклинді -фазасы тұрақты. Тотығу дәрежелері +3-тен +7-ге дейін, тұрақтысы +4. Түйірлі Плутоний ауада баяу тотығады, ұнтақ және жаңқа күйінде өздігінен тұтанғыш Плутоний — өте улы, адам организміне түскенде сүйектер мен бауырда жиналады. Қыздырғанда галогендермен, H<sub>2</sub>, N<sub>2</sub>, S, NH<sub>3</sub>-пен, сумен баяу әрекеттесіп, HCl, HСlO<sub>4</sub>, H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>-терде ериді, концентрлі HNO<sub>3</sub> пен H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>-те салғырттанады. Көптеген металмен аралық металлидтер түзеді. Плутонийдің (ІV) оксиді PuO<sub>2</sub> — сарғыш қоңыр түсті кристалды ұнтақ, сәйкес гидроксиді Pu(OH)<sub>4</sub> қышқылдармен тұз түзеді; [[нитрат
== Пайдаланылған әдебиет</span> ==
“Қазақ Энциклопедиясы”, VII-том
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат:Радиоактивті элементтер]]
[[Санат:Химиялық элементтер]]
Line 11 ⟶ 12:
[[Санат:Актиноидтар]]
[[Санат:Плутоний|*]]
{{Link FA|en}}
24-жол:
[[bg:Плутоний]]
[[bn:প্লুটোনিয়াম]]
[[br:Plutoniom]]
[[bs:Plutonij]]
[[ca:Plutoni]]
|