Индонезия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Индонезия Республикасы''' - [[Малай архипелагы]]нда және [[Жаңа Гвинея]] аралының батыс жағында орналасқан [[Оңтүстік-шығыс Азия]]дағы мемлекет. 5 ірі және 30 кішігірім арал топтары (барлығы 17 508 арал) кіретін Малай архипелагы дүниежүзінің ең үлкен архипелагы болып есептеледі. Аталған [[архипелаг]] [[Үнді]] мен [[Тынық]] мұхиттарының түйіскен жерінде орналасқан, және Азия мен Австралия континенттерінің арасында көпір болуда. Ресми атауы: Индонезия Республикасы. Аумағы: 1,91 млн. шаршы шақырым. Астанасы: [[Джакарта]] (9,5 млн. адам), басқа ірі қалалары - [[Сурабая]], [[Бандуң]], [[Медан]], [[Семаранг]]. Ресми тілі: индонезиялық ([[малай]] тілінің диалектісі), сонымен қатар ағылшын тілі кеңінен таралған. Ақшасы: индонезиялық рупия, 1 АҚШ доллары шамамен 9450 рупия турады. Ұлттық мейрам: 17 тамыз (тәуелсіздік жарияланған күн, 1945ж.).

 

Индонезия аралдарының көпшілігі таулы-орманды келеді. Аралдардың көпшілігі [[сейсмика]]лық қауіпті зонаға жатады. Мұнда көптеген жер сілкіністері болып тұрады. Сонымен қатар ел экономикасы [[тайфун]], [[цунами]]ден де қатты зардап шегуде. Өте жиі жер сілкіністері әсіресе

[[Суматра]], [[Ява]] аралдарында тіркеледі.

== '''Діні''' ==

Индонезия дүниежүзіндегі ең үлкен мұсылман халқы бар мемлекеті болып есептеледі. Шамамен халықтың 87 пайызы ислам діннің суннит бағытын ұстануда, 9% - христиан діннің әр түрлі бағыттарын ұстануда, 2% - индуизм, қалғандары – буддизм, конфуцианизм және анимизм діндерінің ұстанушылары.

 

{{main|Индонезия өнері‎}}

Кейбір тарихшылардың пікірінше Индонезия архипелагының аралдарына көшіп қону жүрістері Азия метеригінің оңтүстік бөлігінен біздің заманымыздан бұрынғы XXV ғасырда басталған. Бірінші мемлекеттік құрылымдар біздің заманымыздағы II - V ғасырлар аралығында теңіз жағалау аудандарында пайда болған. Индонезияның теңізшілері мен саудагерлері сол кездегі Шығыста сауда бітістірушілердің басты топтарына кіретін. VII ғасырдың ортасында [[Шривиджая]] деген құатты Суматриялық империя пайда болды. VIII ғасырдың бірінші жартысында Ява аралының орталығында шиваист династиясы басқарған Матарам мемлекеті құрылды. XI ғасырдың ортасында Матарам мемлекеті Ява аралындадағы сауда қалаларын өз қол астына біріктірді. XI ғасырдан бастап Ява аралы Индонезияның экономикалық, мәдени және саяси орталығына айналды. Индонезияны Ява аралығының аясында біріктіру процессы барысында [[Маджапахит мемлекеті]]нің 1328-1364 жж. басшысы болып [[Гаджа Мади]] басқарған. XIV ғасырда Индонезияға ислам дінінің енуі күшейе түсті ([[Үндістан]] мен [[Малакка]]дан). XVI ғасырда Маджапахит империясы бірнеше мұсылман мемлекеттеріне бөлініп кетті. XVII ғасырдың басында Нидерландияның Ост-Инд компаниясы Молук аралдарынан португалдықтарды ығыстырды. Компания Индонезия тауарларын, оның ішінде көбінесе татымды заттардың тасымалдауын қамтамасыз етіп отырды. XVIII ғасырда компанияның құлдырауы басталды. 1780-84 жылдары болған ағылшың-голланд соғысынан кейін аталмыш компания толығымен жойылды. Компания қарамағында болған дүние-мүлігі Голландия мемлекетіне ауысты. Ұлы Шығыс Азия (Taihoa senso) үшін болған соғыстың басты себебі Суматра аралындағы мұнай қорлары болған. 1941 жылдың желтоқсан айында жапон десанты (жапон-индонезия қос жалауымен) Ява аралына түсті. Батавия қаласының атауы қайтадан Джакарта деп ауыстырылды, және голландия әкімшілігі жойылып индонезия әкімшілігі құрылды. 1945 жылғы 17 тамызда Индонезия мемлекетінің тәуелсіздігі жарияланды, алайда Нидерландия оны теқ 1949 жылы ғана мойындады. Индонезияның Ұлттық партиясы лидерлерінің бірі болған елдің бірінші Президенті [[Сукарно]] (1945-1968жж. Президент болған) 1950 жылы Индонезяны унитарлық мемлекет деп жария етті. 1976 жылы Индонезия [[Шығыс Тимор]]ды (португалияның бұрыңғы провинциясы) осы елге кіретін провинция деп жария етті. 2002 жылы Шығыс Тимор Индонезия құрамынан шығып тәуелсіздігін қайта алды. Елдегі экономикалық ахуалының нашарлауы 1998 жылы жаппай тәртіпсіздікке әкеліп, оның нәтижесінде генерал [[Сухарто]]ның (1968 – 1998жж. Президент болған) режимі құлады. 1970 жылдардағы ислам фундаменталистер ықпалдарының өсуі 70-ші жылдардың ортасында және XXI ғасырдың басында өкімет күштерімен ашық қақтығыстарға әкелді.

 

<center><gallery caption="Индонезия" widths="180px" heights="120px" perrow="3">

File:Museum Nasional Indonesia.jpg|National Museum of Indonesia in [[Central Jakarta]]

== Дереккөздер ==

<references/>

 

[[Санат:Индонезия]]

{{Link FA|fr}}

{{Link FA|id}}

{{Link FA|ms}}

{{Link FA|vi}}

 

[[ace:Indônèsia]]

[[or:ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ]]

[[os:Индонези]]

[[pam:Indonesia]]

[[pap:Indonesia]]