Моңғолдың құпия шежіресі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Мақаланы біріктіру
1-жол:
{{merge|Моңғолдың құпия шежіресі}}
'''“Моңғолдың құпия шежіресі”''' – [[13]] – [[14]] ғасырлардағы жазба мұра. [[Моңғолия|Моңғолияны]] мекендеген түркі тайпаларының ([[найман]], [[керей]], [[меркіт]], [[қоңырат]], [[жалайыр]], [[татар]], [[ұйғыр]]) тұрмыс-тіршілігі, әлеуметтік-саяси өмірі суреттелген, сондай-ақ тарихы, тілі, [[этнография|этнографиясына]] қатысты деректер мол кездеседі. Шежіре шамамен [[1240]] жылы аяқталған. Авторы белгісіз, ол [[хан]] ордасында қызмет етіп, еңбекті ұйғыр әліпбиі негізінде жазған. Еңбек [[ақсүйек|ақсүйектер]] ғана оқитын мемлекеттің ішкі-сыртқы саясаты, стратегиясы мен тактикасы, әскери [[доктрина|доктринасы]] жайлы жазылған кітап болғандықтан “Моңғолдың құпия шежіресі” аталған. [[1382]] жылы [[қытайлар]] шығарманы қытай әліпбиімен қайта көшірген. Осылайша моңғол тілінде, қытай әліпбиінде жазылған нұсқа [[Пекин]] архивінде сақталды. Еңбекті [[моңғол]] ғалымдарымен қатар шетелдіктер де зерттеді. [[Еуропалықтар]] алғаш орыс ғалымы [[И.Кафаров|И.Кафаровтың]] қысқаша аудармасы ([[1866]]) арқылы таныды, кейіннен неміс зерттеушісі [[Хейниш]] ([[1937]]), кеңес тарихшысы [[С.А. Козин]] ([[1941]]), француз ғалымы [[П.Пеллио]] ([[1949]]) толықтай аударып, бастырды. [[Қ.Дамдинсүрэн]], [[Ш.Гадамба]], [[Д.Цэрэнсодном]] секілді моңғол ғалымдары құнды зерттеулер жасады. 1969 жылы “Моңғолдың құпия шежіресі” қазақ тілінде [[М.Сұлтанияұлы|М.Сұлтанияұлының]] тәржімалауымен [[Баян Өлгий]] қаласында жарық көрді. Өлеңін аударған [[И.Байбатырұлы]], алғысөзін жазған [[Б.Бұқатұлы]]. “Моңғолдың құпия шежіресі” 1998 жылы Алматыда, 2002 жылы [[Улан-Баторда]] қазақ тілінде қайта жарияланды.<ref name="Source 3">[[Қазақ Энциклопедиясы]]</ref><br>
==Пайдаланылған әдебиеттер==