Селен: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш r2.7.2) (Боттың үстегені: pa:ਸਿਲੀਨੀਅਮ
ш r2.7.3) (Боттың үстегені: br:Seleniom; косметические изменения
1-жол:
[[Сурет:Selenium.svg|thumb|right|100px|Селен ''Se'']]
СЕЛЕН (лат. Selenіum), Se — элементтердің периодтық жүйесінің VІ тобындағы хим. элемент, ат. н. 34, ат. м. 78,96. [[Жер қыртысы]]ндағы салмақ мөлш. 5106%. Атауы грек. selene — “Ай” деген сөзден шыққан. [[Табиғат]]та тұрақты 6 изотопы бар. Жасанды жолмен алынған изотоптарының маңыздысы 75Se (T1/2=121 тәулік). С-ді 1817 ж. швед ғалымы [[Й.Берцелиус ]] (1779 — 1848) ашқан. Минералдары: берцелианит, науманит, клаусталит, халькоменит, керстенит; шашыранды элемент. Кристалдық торы гексагоналды (сұр С.), сұр түсті, қатты бейметалл; тығызд. 4,807 г/см3, балқу t 221ӘС, қайнау t 685,3ӘС, 100 — 150ӘС-та сұр С-ге айналатын кубтық және моноклинді түрөзгерістері кездеседі. Қосылыстарында айнымалы, –2,+2,+4,+6 валентті. С-нің буында Se8Se6Se4Se2 қатар болып, сары түсті келеді. Темп-ра 900ӘС-тан асқанда Se-нің мөлшері әлдеқайда артады. Хим. қасиеттері күкіртке ұқсас. С. қосылыстарының барлығы улы, галогендермен әрекеттесіп SeF6, SeCl4, SeBr4, т.б. қосылыстар түзеді. С-ді күкірт қышқылының өндіріс қалдықтарынан, мысты тазарту кезіндегі анодтағы тұнбадан алады. С. болаттың қасиетін жақсартатын қоспа, оптик. шыны, резина бұйымдары өндірісінде катализатор ретінде қолданылады.
{{Менделеевтін периодтык кестесі}}
 
16-жол:
[[bg:Селен]]
[[bn:সেলেনিয়াম]]
[[br:Seleniom]]
[[bs:Selen]]
[[ca:Seleni]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Селен» бетінен алынған