Сирек кездесетін кітаптар мұражайы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

|сайты = [http://rbmuseum.gylymordasy.kz ''Сирек кездесетін кітаптар мұражайы'']

}}

 

Шаруашылық жүргізу құқығындағы «'''[[Ғылым ордасы]]'''» республикалық мемлекеттік кәсіпорнының '''Сирек кездесетін кітаптар мұражайы''' [[2010]] жылы құрылды. Мұражайдың негізгі мақсаты – [[Қазақстан]]да және шетелдерде сақталған ел тарихына, мәдениетіне, ғылымына қатысты көне қолжазбалар мен сирек кітаптарды жинақтау, зерттеу, дәріптеу, отандық жазба ісінің дамуын, әртүрлі мәдени-тарихи жағдайлардағы кітаптың әлеуметтік рөлін жан-жақты көрсету.

Сирек кездесетін кітаптар мұражайының экспозициясы Орталық ғылыми кітапханада жинақталған көне қолжазбалардан, аз таралыммен шыққан сирек кітаптардан, ғылым мен мәдениет қайраткерлерінің алғашқы басылымдарынан, қолтаңбалары қалған кітаптардан, ерекше әсем көркемделіп безендірілген, форматы жағынан айрықша басылымдардан жасақталды. Экспозицияға қоғамдық-тарихи маңызы зор XІII–XX ғғ. аралығындағы жазба мұралар таңдап алынды.

Сан түрлі тақырыптағы қолжазбалардың, соның ішінде тарихи және әдеби шығармалардың құндылығы жоғары бағаланады. Бұл ретте мұражай көрмесінен атақты шығыс шайырлары [[Әлішер Науаи]]дің диуандарын, [[Ораз Молда]] аудармасындағы [[Әбілқасым Фирдауси|Әбілқасым Фирдоусидің]] «[[Шаһнаме]]сін», [[Физули Мұхаммед Сүлейманоғлы|Физулидің]] «[[Ләйлі-Мәжнүн|Ләйлі-Мәжнүн]]» шығармасын ел арасында қолдан-қолға көшірілген қолжазба күйінде көруге болады. Ақын [[Абай Құнанбайұлы|Абай (Ибраһим) Құнанбайұлының]] өлеңдерін жеткізуші, әдеби хатшысы [[Мүрсейіт Бікеұлы]]ның [[1906]] жылы жазылған қолжазбасы, көрнекті ақын, халық мұрасын жинаушы [[Мәшһүр Жүсіп Көпеев]]тің діни шығармалары қолжазбасы мұражай төрінен орын алды. Мұражай экспозициясындағы ең құнды жәдігер – ортағасырлық [[Шағатай тілі|шағатай тілінде]] жазылған «[[Хандар шежіресі]]» (шамамен XVIII ғ.), қолжазба [[Құран]]дар, құрбандыққа шалынған жануарлар терісіне көне еврей тілінде жазылған «[[Таурат және Інжіл|Тора]]» орамасы да (ХІІІ–XVIII ғғ.) түпнұсқада қойылды.

Алғашқы қазақ баспа кітаптары бүгінге шектеулі басылыммен жетті. [[Санкт-Петербург]], [[Қазан]], [[Уфа]], [[Орынбор]] қалаларында шыққан алғашқы қазақ кітаптары – жыр-дастандар және ХІХ ғасыр мен XX ғасырдың бірінші жартысында өткен ұлт зиялыларының алғашқы баспа кітаптары мұражай көрмесінен лайықты орнын алды.

XVIIІ–ХІХ ғасырларда орыс ғалымдары түркі тілдес халықтардың, соның ішінде қазақ халқының этнографиясын, тарихын, мәдениетін, ауыз әдебиетін зерттеп жеке кітап етіп бастырып отырды. Көрмеде XVIIІ–ХІХ ғғ. орыс ғалымдарының ғылыми кітаптары коллекциясы қойылған, соның ішінде химия саласындағы іргелі зерттеулердің авторы, ғалым [[Дмитрий Иванович Менделеев|Д.И.Менделеев]]тің, орыстың алғашқы жаратылыстанушы ғалымы [[Михаил Васильевич Ломоносов|М.В.Ломоносовтың]], «[[Арифметика]]» оқулығының авторы [[Л.Ф.Магницкий]]дің алғашқы басылымдағы еңбектері бар. Бұл [[кітапт]]ар қоғамның даму деңгейін және сол кезеңнің мәдениетін сипаттайтын құнды ғылыми мұра қатарынан саналады.

Мұражай еншісіндегі басқа да көне [[қолжазба]]лар мен сирек кездесетін кітаптар «Көне жазба жәдігерлері», «Ірі ойшылдар жауһары», «Қазақтың алғашқы баспа кітаптары», «[[Құран]]ның қолжазба үлгілері», «Алып және кішкентай кітаптар», «Көне [[Еврейлер|еврей]] және шіркеу-славяндық жазба кітаптары», «XVIII–XIX ғғ. ғылыми [[география]]лық зерттеу еңбектері», «Шетелдік ғылым, мәдениет қайраткерлерінің танымал шығармалары», «XVI–XX ғғ. [[Батыс Еуропа]] басылымдары» сияқты т.б. түрлі тақырыптық экспозицияларда ұсынылды.

 

==Ішкі сілтемелер==

==Пайдаланылған әдебиет==

* Сирек кездесетін кітаптар мұражайының брошюрасы

 

[[Санат:Ғылым]]