Грейт-Смоки-Маунтинс (ұлттық саябақ): Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Грейт-Смоки-Маунтинс ұлттық саябағы''' <ref>{{cite web|url=http://whc.unesco.org/ru/list/259|title=Грейт-Смоки-Маунтинс ұлттық саябағы (1983)|publisher=ЮНЕСКО бүкіләлемдік мұра орталығы |accessdate=2011-08-01|archiveurl=http://www.webcitation.org/64FK6uc2w|archivedate=2011-12-28}}</ref>({{lang-en|Great Smoky Mountains National Park}}, <small>ХФӘ</small> {{IPA|[gɹeɪt ˈsməʊki ˈmaʊn.tənz ˈnæʃənəl pɑɹk]}}) — [[Аппалачи]] таулы жүйесініндегі Грейт-Смоки-Маунтинс (Ұлы түтінді таулар) үстіртінің негізгі аумағында орналысқан, биосфералық резерватының құрама бөлігі және ЮНЕСКО бүкіләлемдік мұра орталығының табиғи нысанысы болып келетін ұлттық саябақ.
Саябақтың әкімшілік орналасуы — [[Солтүстік Каролина]] және [[Теннесси]] [[Америка Құрама Штаттары|штатттары]], үстірттің ортасынан өтетін шекарасы. == Тарихи аудандар және қоныстар ==
Line 119 ⟶ 121:
Көмірсутек және азот окистерінің әрекеттесуінен пайда болған қозғалмайтын сарғыш түтін, [[смог]] немесе озондық ластану деп те белгілі, саябақтағы орташа жылдық көру мүмкіншілік 40 километр құрайды, бұл көрсеткіш табиғи жағдайда 150 километрге тиіс болу керек. Кейбір күндерде смог қатты болғаны соншалық, көру мүмкіншілік 1,5 километр немесе одан да төменге түседі<ref name="pollution" />. Бұл ластану кейбір өсімдіктердің жапырақтарын сұр, қара, күлгін түске бояп, құртады. Осылай, саябақтың әр-түрлі жерлеріндегі [[мойыл]] және ваточник популяциясының 90 % озон ластануы салдарынан бұзылғанының белгілерін көрсетеді. Озон ластануынан қатты зардап шеккен өсімдіктердің бірі - бәйшешек ағашы және ақшыл сассафрас. Қоршаған ортадан басқа, смог жөтел, тұмау, тамақ және көкірек ауруын туғызып, адам денсаулығына зиян әсер етеді<ref name="pollution" />{{sfn|Brewer, Jenkins|1998|p=118}}.
=== Инвазивты түрлер ===
[[Сурет:Chestnut blight.jpg|thumb|right|upright|150px|Паразитті эндотия салдарынан пайда болған талшын қабығындағы жарылу]]
Жаппай қоныс аудару, глобализация және технология дамуы саналы не кездейсоқ жануарлардың, өсімдіктердің және басқа организмдердің әлемнің бір аймағынан екінші аймағына көшірілуіне әкелді. Дегенмен, олардың көбісі жаңа қоршаған ортаға бейімделе алды. Олардың кейбіреуі отанында агрессиялық өмір сүру жағдайларына үйреніп, жергілікті түрлерді ығыстырып немесе олардың иммунитеттері жоқ болғандықтан ауруларға шалдықтырған.
* Ботаниктер саябақта қоныстанған 380 бөгде өсімдіктерді біледі, олардың 35-і жергілікті флораға қауіп көрсетеді. Олардың ішінде ең агрессивті түрлері : пуэрария, ленкорандық альбиция, дәрілі чесночник, азиаттық шөп ''[[Microstegium vimineum]]'',
Ботаники насчитывают до 380 видов чужеродных растений, поселившихся в парке, из которых 35 представляют серьёзную опасность для местной флоры. Среди наиболее агрессивных растений называют [[Пуэрария дольчатая|пуэрарию дольчатую]], [[Альбиция ленкоранская|альбицию ленкоранскую]], [[чесночник лекарственный]], азиатскую траву ''[[Microstegium vimineum]]'', [[шиповник многоцветковый]], [[жимолость Маака]], [[Жимолость японская|жимолость японскую]] (''Lonicera japonica''), [[Спирея японская|спирею японскую]], [[древогубец круглолистный]] и [[чертополох поникающий]] (''Carduus nutans'')<ref name="InvasivePlants">{{cite web|url=http://www.nps.gov/grsm/naturescience/non-natives.htm|title=Great Smoky Mountains National Park - Non-native Invasive Plants|publisher=Служба национальных парков США|lang=en|accessdate=2011-11-18|archiveurl=http://www.webcitation.org/64FrVeoCH|archivedate=2011-12-28}}</ref>.
== Дереккөздер ==
<references/>
{{Link FA|ru}}
[[Санат:АҚШ ұлттық саябақтары]]
[[Санат:АҚШ дүниежүзілік мұрасы]]
[[Санат:Ұлттық парктер]]
| |||