Грейт-Смоки-Маунтинс (ұлттық саябақ): Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
136-жол:
=== Өрт ===
Американың отарлауына дейін, найзағай нәтижесіндегі орман өрттері, жергілікті [[экосистема|экосистеманың]] тұрақты болуында елеулі роль атқарды: ескі ағаштың жанып кетуі орман жамылғысын желдетеді, оны құнарлы заттармен қамтамасыз етеді. Мамандардың санауы бойынша ұлттық саябақта өсіп және даму үшін өрт қажет жануарлар мен өсімдіктердің 12 түрі бар. Осы түрлердің бірі болып тікенекті қарағай табылады, оның бүршігі қатты оттын әсерінен ғана ашылады. Өртсіз қарағай ормандары біртіндеп құлдырай бастайды. Өртке тәуелдітағы бір түр - кокардты [[тоқылдақ]] (''Picoides borealis''), ол кеуегін жанында басқа өсімдік жоқ тек ескі қарағайларда ғана жасайды. Грейт-Смоки-Маунтинстың батыс жағында тоқылдақ кеуек жасауды қойды, өйткені ол жақта өртке қарсы шаралар қолданып, орман жамылғысы қалындап кетті.<ref name="fire">{{cite web|url=http://www.nps.gov/grsm/naturescience/fire-regime.htm|title=Great Smoky Mountains National Park - Fire Regime|publisher=Служба национальных парков США|lang=en|accessdate=2011-11-19|archiveurl=http://www.webcitation.org/64FrsKde2|archivedate=2011-12-28}}</ref>.
Өрт әсерінің нәтижесіне оған қоса [[жұпаршөп]] түрі ''Platanthera peramoena'', [[ешкі мия]] түрі ''Silene ovata'', [[күнбағыс]] түрі ''Helianthus glaucophyllus'', [[арам сүмелек]] түрі ''Delphinium tricorne'', [[сарбұрау]] түрі ''Hydrastis canadensis'' және басқа өсімдіктер тәуелді. Әкімшілік периодты түрде осы өсімдіктер өсетін жерлерде бақыланбалы өрт жасап тұрады.<ref name="fire" />.
=== Қорғалатын түрлер ===
Грейт-Смоки-Маунтинсте алғашқы ақ адамдардың қоныстануына дейін, ол жерде [[американдық бизон]] және канадалық [[кәмшат]] сияқты жануарлар жойылып кетті. XIX ғасырдың сонында тіршілік ету жағдайы құртылу салдарынан сұр және қызғылт сары қасқыр, асыл тұқымды бұғы жойылуына алып келді. Сұры қасқыр әлі Канада, Аляска және Сібірде кездессе, қызғылт сары қасқыр мүлдем жойылу қалпында тұр: мамандардың сараптауы бойынша, әлемде тек 350 жануар қалды. 1991 жылы ұлттық саябақтардың қызметі қызғылт сары қасқырдың Грейт-Смоки-Маунтинске енгізу бойынша эксперимент бастады. Қазіргі уақытта саябақтағы жануарлардың саны 25 дараға жетті<ref>{{cite web|url=http://www.townsendthepeacefulside.com/cadescove/redwolf/redwolf.htm|title=Red Wolf|publisher=townsendthepeacefulside.com|accessdate=2011-11-24|archiveurl=http://www.webcitation.org/64FrvNZuA|archivedate=2011-12-28}}</ref>. Асыл тұқымды бұғыны енгізу эксперименті 2000 жылы басталды. Жойылып кеткен жыртқыштардың бірі — [[пума]], жануар жайлы нақты деректер 1970 жылдарға жатады<ref name="mammals" />.
== Сілтемелер ==
| |||