Скандинавия түбегі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Скандинавия түбегі''' — [[Еуропа|Еуропадағы]]дағы ең ірі [[түбек]]. Түбек аумағына [[Норвегия]], [[Швеция]] мемлекеттері түгелімен және [[Финляндияның]] солтүстік бөлігі кіреді. Жер аумағы 800 мың км². Солтүстік -шығыстан оңтүстік-батысқа қарай 1900 км-ге созыла орналасқан, ені 800 км-дей. [[Баренц]], [[Норвегия|Норвег]], Солтүстік, Балтық [[түбек|түбектерімен]]терімен ([[бұғаз|бұғаздармен]]дармен, [[Шығанақ|шығанақтармен]]) қоршалған. Құрлықтағы шартты шекарасы [[Ботния]] және Варангер-фьорд шығанақтары аралығымен жүргізіледі. Солтүстік және батыс жағалаулары тік құз жартасты, фьордтармен күшті тілімделген. Ірі аралдары мен топаралдары көп. Оңтүстік және шығыс [[Жағалау|жағалауы]] жазық келеді. Түбектің басым бөлігін Скандинавия таулары мен Норланд қыраты (биіктігі 800 м) алып жатыр. Скандинавия түбегінің қазіргі жер бедерінің сипаты ежелгі [[мұз]] басудан кейін өзгеріске ұшыраған Балтық қалқаны мен каледон қатпарлық құрылымдарына байланысты. Кен байлықтарынан [[темір]], [[мыс]], [[титан]], [[қорғасын]], т.б. өндіріледі. Батыс бөлігінің климаты мұхиттық, шығысқа қарай континенттілік арта түседі. Қаңтар айының орташа температурасы — 16^оС-тан 2^оС-қа дейін, шілденікі 10 — 17^оС. Жылдық жауын-шашын мөлш. 400 — 3000 мм. [[Өзен]] торы жиі; өзендері негізінен қысқа, мол сулы. Лулеэльвен, Умеэльвен т.б. өзендерде ірі СЭС-тер жұмыс істейді. Көлдерге бай (ең ірілері: [[Венерн]], [[Меларен]], [[Веттерн]]). Жерінің 43%-ға жуығын ормандар (тайга, аралас және жалпақ жапырақты), қиыр солт-н тундра алып жатыр. Негізінен орман жануарлары ([[бұлан]], [[түлкі]], [[қоян]] т.б.), солт-нде бұғылар мекендейді. Құз-жартасты жағалауы мен аралдар — құс базары. Теңіздің жағалық бөлігі, өзен-көлдері балыққа ([[треска]], [[май шабақ]]) бай.<ref>Қазақ Энциклопедиясы, 7 том</ref>

== Пайдаланылған cілтемелер ==