Айтыс: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
80.239.243.112 (талқылауы) істеген нөмір 1257455 түзетуін жоққа шығарды
6-жол:
Айтыс - әдебиет жанры болғанымен ертеден қалыптасқан халықтық дәстүрдің үлкен түрі. ''Ойын, той, ас, қыз ұзату, келін түсіру'' сияқты қазақ тойлары жүйрік ат, білекті палуандармен бірге айтыс ақындары да қатысып, олар айтыс арқылы той қызығы мен мәртебесін көтере түскен. Әрине мұндай жерде айтыстардың өз мақсаты, талабы, шарты бар. Көшпелі елдің қызық-қуанышын бөлісіп келген айтыс халқымыздың сан алуан ойын-той, әр түрлі дәстүрлі думандарда қуана қызықтайтын театры іспеттес болған. Жұрт көпшілік алдында сөз сайысына түскен екі ақынның жеңіске жету жолындағы тапқырлықтары мен алғырлықтарына куә болып, солардың біреуінің намысын жыртып, тілеуін тілейтін жанкүйеріне айналады. Бұған айтыстың сауықшылдық, эстетикалық ләззат беретін сипаттары да айтарлықтай қызмет атқарады. “''Аттың жалы, түйенің қомында''” дегендей көп дайындықты керек етпейтін айтыс кез келген жерде өте береді де, мұның тыңдаушысы да, бағасын беріп төрелік айтушысы да халық немесе қадірлі ел ақсақалдары болады. Айтыстың дәстүрлі өнерге айналуына көшпелі өмір салты тікелей әсер еткені байқалады. Көшпелі елде шілдехана, ойын-тойға ерекше мән беріліп, қонақ кәдеден бастап, кішігірім ауыл айтыстары да өтіп отырған. Бұлар ертеңгі көрнекті айтысқа бастайтын дайындық тәрізді бүкілхалықтық сипат алған. Арқалы айтыс ақындары бірін-бірі іздеп келіп айтысатын дәстүрге жалғасты. Бір де бір үлкен жиын, ас-той ақындар айтысынсыз өтпейтін болды. Бұл дәстүр айтыстың сан алуан мазмұнды, мол ауқымды жанрға ұласуына қолайлы жағдай жасады.
==Айтыс ақындары==
Қазақ қоғамында ақынның ақын болып танылуы да тек айтыс арқылы жүзеге асқан. Көбіне-көп айтыста жеңілген ақын өткен айтысты ел арасына таратуға міндетті саналған. Сөйтіп, бір-біріне логикалық ой-жүйемен терең жымдасқан екі ақынның өлеңдері біртұтас дүниеге, қисса, дастан секілді желілі шығармаға айналған. Айтыс ақындарының ұғымында өлең белгілі бір кісіге қонатын өнер саналған. [[Кемпірбай Бөгембайұлы | Кемпірбай]], Базар, Бұдабай, [[Бақтыбай Жолбарысұлы | Бақтыбай]], [[Аронұлы, Сүйінбай | Сүйінбай]], [[Жабайұлы, Жамбыл | Жамбыл]] тәрізді ақындар өлеңнің “киесі бар, иесі бар” деп білген. Мысалы, [[Бұдабай]], Бақтыбай, [[Жанақ]] ақындар түсінде бір ақсақалды әулиенің “өлең аласың ба, көген аласың ба?” деген таңдатуынан соң, өздерінің өлеңді қалағандарын айтады. Бұл табиғатынан осы өнер түріне бейім жаратылған ақындардың ой-қиялының жемісі болуы да ғажап емес.ораоолдлдаждрлрлждэрвлодлыэнорщелвщлрщвлрщуолущзолущэол лоэщулонщул щуц лщ лощнлоэғщлу щн
[[
[[|орнpx|нобай]]'''нннннннн''ннннннннннннннне''еееееееееееееееееееееееееоооооооо--[[Арнайы:Үлесі/80.239.243.112|80.239.243.112]] 06:28, 2012 ж. қарашаның 1 (ALMT)ноео--[[Арнайы:Үлесі/80.239.243.112|80.239.243.112]] 06:28, 2012 ж. қарашаның 1 (ALMT)<ref>оне</ref>'''''''
]]
 
==Өнер жарысы==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Айтыс» бетінен алынған