Құстардың қайтуы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Құстардың кайтуы <ref name="source1">Қазақ ұлттық энцеклопедиясы 4 том</ref>қайтуы''' - құстардың жылда бір аумақтан екінші аумаққа жаппай қоныс аударуы. Құстардың кайтуы — климаттың [[маусымдық өзгеріс]]теріне бейімделуге (қоректік нысандардың және ашық су көздерінің азаюы, т.б.) тікелей байланысты. Қоныс аударатын құстардың жылдық биологиялық [[циклы]] (көбею мерзімінің қысқа болуы, жылына 1 рет жұмыртқа салуы, түлеуі, өте қарқынды және ұзақ болмауы) жылдам өтетін процесс.

Құстардың кайтуы — олардың тарихи жағдайда қалыптасқан белгілі бір [[инстинкт]]ке негізделген, тұқым қуалайтын қасиеттерінің бірі. Қысқа қарай құстар [[қоңыржай]], суық аймақтарда таудан өзен аңғарларына көшіп, суықтан қорғанса, [[тропиктік]] аймақта ұя салған жерлерінен таудың биік бөктеріне көтеріліп, қуаңшылықтан сақтанады. Кейбір құстар өте алыс жерлерге ұшып кетеді. Мысалы, [[Сібір]]де ұялайтын құралай құсы қыс түсе [[Балтық жағалауы]]нан [[Қазақстан]] және [[Орта Азия]] арқылы [[Үнді-Қытай]]ға қоныс аударады. Ең алысқа қоныс аударатын — поляр қарқылдағы (30 мың км-дей). Ол [[Арктикада]] ұя салып, [[Антрактикада]] қыстайды. Құстардың кайтуы кезінде құстардың орташа ұшу жылдамдығы сағатына 30 — 50 км-дей (шымшық) 200 — 300 км-ге (торғайлар) жетеді. Күндіз құстар топтанып ұшады. Құстардың кайтуы барлық құстарға тән емес. Мысалы, [[сары шымшық]], [[жорға торғай]], т.б. — отырықшы құс, [[қарға]] — [[Сібір]]де жыл құсы, [[Шығыс Еуропа]]да отырықшы.<ref name="source1">Қазақ ұлттық энциклопедиясы 4 том</ref>

== Пайдаланған әдебиет ==