Құрылым: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''''Құрылым''''' ({{lang-la|structura}} — түзіліс, орналасу, тәртіп) — [[объектінің тұтастығын]], тепе-теңдігі мен негізгі қасиеттерінің сақталуын қамтамасыз ететін байланыстар мен қатынастар жиынтығы. Құрылым жүйе және [[элемент]] ұғымдарымен тығыз байланысты. Оны жүйенің (объектінің) элементтері арасындағы мәнді және қажетті байланыстар мен қатынастардың біртұтас жиынтығы деп қарастыруға болады. Құрылым мен [[элемент|элементтер]]тер құрамы жүйенің өзіндік сапасын айқындайды. [[Жүйенің түрленуі]] кезінде салыстырмалы түрде сақталатын, өзгермейтін, тұтас сапалық ерекшелігін білдіретін арқауы іспеттес. Құрылым мен элементтер құрамы арасында бір мәнді сәйкестік жоқ.<ref>Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2 </ref>

Элементтер құрамы бірдей болғанымен, Құрылымның түрленуі жүйенің сапалық өзгеруіне әкелуі мүмкін. Мысалы, [[химиядағы изомерия]] (заттардың [[химиялық құрамы]] бірдей болғанымен, өзінің Құрылымына орай сапаларының әр түрлі болуы) құбылысы. Табиғат жүйелерінде [[материя]]ның әрбір құрылымдық деңгейіне объектілердің белгілі бір Құрылымы сәйкес келеді. Жүйенің сандық өзгерістері мөлшердің шегінен шығып, оның сапалық өзгерістерін тудырғанда, соңғысы әрдайым жүйе Құрылымының өзгерісіне айналады. Құрылымдағы элементтердің байланысы бүтін мен бөліктің өзара [[қарым-қатынас|қарым-қатынасының]]ының [[диалектика|диалектикасына]]сына тәуелді.

Құрылымдық қатынастар мен байланыстардың объектілер сапасын анықтаудағы маңызы 19 ғасырда ғылымның әр түрлі салаларында байқалып, оны зерделеуге ерекше көңіл бөлінді. 20 ғасырдағы [[ғылыми таным]]да құрылымдық зерттеудің арнайы әдістері қалыптасып, олар тілді, [[әдебиет]] пен өнер [[Шығармалар|шығармаларыншығармалар]]ын, жалпы мәдениетті, этникикалық қауымдастықтарды, т.б. объектілерді зерттеуде кеңінен қолданылып, [[философиялық-методологиялық]] тұрғыдан сұрыптаудан өтті. Нәтижесінде ғылым мен [[философия]]да құрылымдық талдау, [[құрылымдық-функционалдық]] қызметін талдау, жүйелі құрылымдық талдау әдістері, [[структурализм]] сияқты [[филосиялық-мәдениеттану ағымдары]] пайда болды.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Машинажасау. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-417-6</ref><ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Механика / Жалпы редакциясын баскарған э.ғ.д., профессор Е. Aрын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007.ISBN 9965-08-234-0 </ref>

[[Си тілі|Си тілінде]]нде — айнымалылар, тұрақтылар және басқа құрылымнан құралған мәліметтердің күрамды типі. С++ тілінің құрылымы құрамында [[функция|функциялар]]лар да болуы мүмкін; құрылымның барлык элементтері жалпы өзара байланыста болады.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі:Информатика және компьютерлік техника/ Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдаламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5 </ref><ref name="source1">Қазақ ұлттық энцеклопедиясыэнциклопедиясы 4 том</ref>