Бүкіл әлемдік тартылыс заңы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Боттың үстегені: id:Tarik-menarik
ш Боттың түзеткені: ka:მსოფლიო მიზიდულობის კანონი; косметические изменения
1-жол:
[[ImageСурет:NewtonsLawOfUniversalGravitation.svg|thumb|right|300px|Нютонның бүкіләлемдік тартылыс заңының іске асуы; ''m''<sub>1</sub> нүктелік массасы басқа бір ''m''<sub>2</sub> нүктелік массасын ''F''<sub>2</sub> күшімен тартады; бұл күш екі массаның көбейтіндісіне тура, ал олардың арасындағы қашықтыққа (''r'') кері пропорционалды. Масса немесе қашықтыққа қарамастан <nowiki>|</nowiki>''F''<sub>1</sub><nowiki>|</nowiki> және <nowiki>|</nowiki>''F''<sub>2</sub><nowiki>|</nowiki> әрқашан тең болады. Мұндағы ''G'' — [[гравитациялық тұрақты]].]]
Табиғаттағы барлық денелер бір-біріне тартылады. Осы тартылыс бағынатын заңды [[Ньютон]] анықтап, '''бүкіл әлемдік тартылыс заңы''' деп аталған. Осы заң бойынша, екі дененің бір-біріне тартылатын күші осы денелердің массаларына тура пропорционал, ал олардың ара қашықтығының квадратына кері пропорционал болады:
 
: <math>F = G \frac{m_1 m_2}{r^2},</math>
 
мұндағы, G - [[гравитациялық тұрақты]] деп аталатын пропорционалдық коэффициент. Бұл [[күш]] бір-біріне әсер ететін денелер арқылы өтетін түзудің бойымен бағытталған.
Формула шамасы бойынша бір-біріне тең F<sub>12</sub> және F<sub>21</sub> күштердің сандық мәнін береді. Cуреттегі өзара әсерлесетін денелер біртекті шарлар болса, m<sub>1</sub> және m<sub>2</sub> – шар массалары, r - олардың центрінің ара қашықтығы. Сонымен, шарлар [[материялық нүкте]]лер ретінде өзара әсерлеседі , ал олардың массалары шар массаларына тең және олардың центрлерінде орналасқан. Гравитациялық тұрақтының сандық мәні, массалары белгілі денелердің бір-біріне тартылатын күшін өлшеу жолымен анықталған. Осындай өлшеу кезінде көп қиыншылықтар кездеседі, өйткені массалары тікелей өлшенетін денелер үшін тартылыс күштері өте-мөте аз болып шығады. Мысалы, әрқайсысының массасы 100 кг, бір-бірінен қашықтығы 1 метр болатын екі дене бір-біріне шамамен 10<sup>-6</sup> Н, яғни 10<sup>-4</sup> Г күшпен өзара әсер етеді.
 
[[Санат:Гравитация]]
 
Line 27 ⟶ 28:
[[id:Tarik-menarik]]
[[ja:万有引力]]
[[ka:მსოფლიო მიზიდულობის კანონი]]
[[ko:만유인력의 법칙]]
[[lt:Niutono gravitacijos dėsnis]]