Кеме: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш r2.7.1) (Боттың үстегені: fa:کشتی جنگی
круиздік кеме
1-жол:
[[Сурет:HMS Invincible (R05).jpg|thumb|left|300px|[[Авиатасығыш]]]]
[[Сурет:HMS Invincible (R05).jpg|thumb|left|[[Авианосец]]]]'''Кеме''' - суда не [[су]] астында жүзе алатын, [[жүк]] немесе жолаушылар тасуға және басқа да жұмыстарға арналған су көлігі. Алғашқы кезде суда жүзу үшін адамдар [[ағаш діңі|ағаш діңінен]] салды, кейіннен ағаш діңінен ойылып жасалған [[қайық|қайықтарды]] пайдаланды. Бұлар ескек арқылы қозғалысқа келтірілді. 15-ғасырдан бастап ескек орнына желкен пайдаланыла бастады. Доңғалағы бу күшімен айналатын алғашқы кеме: [[Англия|Англияда]] [[1802]] ж., [[АҚШ|АҚШ-та]] [[1807]] ж., [[Ресей|Ресейде]] [[1810]] ж. жасалды. 19-ғасырдың 2-жартысынан бастап кеме жасауға темір құралымдары кеңінен пайдаланылды. Пайдалану мақсатына қарай кеме азаматтық және әскери кеме болып ажыратылады: 1) азаматтық кемелер — көліктік, кәсіптік, арнайы мақсатқа арналған, спорттық кемелер болып бөлінеді. Көліктік кемелер жолаушылар немесе жүк тасуға арналады. Сұйық заттар ([[мұнай]], [[бензин]], [[спирт]], [[шарап]], [[сұйытылған газдар]], т.б.) тасымалдайтын кемелерге ([[танкер|танкерлер]]) сұйық заттар құбырлар арқылы құйылады. Қос [[корпус|корпусты]] (өзара ортақ [[палуба|палубамен]] біріктірілген параллель корпусты) не қалтқы балансирлі жалғыз корпусты кеме – [[катамаран]] деп аталады. Катамаранның жүзгіштігі жоғары және орнықты болып келеді. Оның [[балық]] аулауға, жолаушылар және жүк тасуға, спорттық-туристік, т.б. түрлері бар. Шапшаң жүретін, кішігірім кеме – [[катер]] деп аталады. Шапшаң жүретін шағын кеменің бірі – [[глиссер]]. Глиссердің тұмсық жағы қозғалыс кезінде су үстінде көтеріліп тұрады да, сырғанап келе жатқан тәрізді көрінеді. Рекордтық глиссерге реактивтік қозғалтқыштар да пайдаланылады. [[Траулер]] – балық аулауға әрі оны бастапқы өңдеуден өткізуге арналған бір палубалы теңіз кемесі; 2) Әскери кемелер – кластарына қарай: ракеталы, торпедалы және ракета-торпедалы сүңгуір қайықтар, ұшақтар мен тік ұшақтарды өзінде алып жүретін, десанттық, мина-тральдік, арнайы тапсырма кемелеріне бөлінеді. Қару құрамына және су ығыстырғыштығына байланысты әскери кемелер рангілерге жіктеледі.<ref name=source1>Балалар энциклопедиясы</ref>
 
'''Кеме''' - суда не [[су]] астында жүзе алатын, [[жүк]] немесе жолаушылар тасуға және басқа да жұмыстарға арналған су көлігі.
 
Алғашқы кезде суда жүзу үшін адамдар [[ағаш діңі|ағаш діңінен]] салды, кейіннен ағаш діңінен ойылып жасалған [[қайық|қайықтарды]] пайдаланды. Бұлар ескек арқылы қозғалысқа келтірілді. 15-ғасырдан бастап ескек орнына желкен пайдаланыла бастады. Доңғалағы бу күшімен айналатын алғашқы кеме: [[Англия|Англияда]] [[1802]] ж., [[АҚШ|АҚШ-та]] [[1807]] ж., [[Ресей|Ресейде]] [[1810]] ж. жасалды. 19-ғасырдың 2-жартысынан бастап кеме жасауға темір құралымдары кеңінен пайдаланылды.
 
Пайдалану мақсатына қарай кеме азаматтық және әскери кеме болып ажыратылады: 1) азаматтық кемелер — көліктік, кәсіптік, арнайы мақсатқа арналған, спорттық кемелер болып бөлінеді. Көліктік кемелер жолаушылар немесе жүк тасуға арналады. Сұйық заттар ([[мұнай]], [[бензин]], [[спирт]], [[шарап]], [[сұйытылған газдар]], т.б.) тасымалдайтын кемелерге ([[танкер|танкерлер]]) сұйық заттар құбырлар арқылы құйылады.
 
Қос [[корпус|корпусты]] (өзара ортақ [[палуба|палубамен]] біріктірілген параллель корпусты) не қалтқы балансирлі жалғыз корпусты кеме – [[катамаран]] деп аталады. Катамаранның жүзгіштігі жоғары және орнықты болып келеді. Оның [[балық]] аулауға, жолаушылар және жүк тасуға, спорттық-туристік, т.б. түрлері бар.
 
[[File:MSMajestyOfTheSeasEdit1.JPG|thumb|300px|Ms Majestz of the Seas круиздік кемесі]]
 
Шапшаң жүретін, кішігірім кеме – [[катер]] деп аталады. Шапшаң жүретін шағын кеменің бірі – [[глиссер]]. Глиссердің тұмсық жағы қозғалыс кезінде су үстінде көтеріліп тұрады да, сырғанап келе жатқан тәрізді көрінеді. Рекордтық глиссерге реактивтік қозғалтқыштар да пайдаланылады.
 
[[Траулер]] – балық аулауға әрі оны бастапқы өңдеуден өткізуге арналған бір палубалы теңіз кемесі.
 
[[Әскери кеме]]лер – кластарына қарай: ракеталы, торпедалы және ракета-торпедалы сүңгуір қайықтар, ұшақтар мен тік ұшақтарды өзінде алып жүретін, десанттық, мина-тральдік, арнайы тапсырма кемелеріне бөлінеді. Қару құрамына және су ығыстырғыштығына байланысты әскери кемелер рангілерге жіктеледі.<ref name=source1>Балалар энциклопедиясы</ref>
 
[[Круиздік кеме]] - туристтік мақсатта жолаушыларды халықаралық бағытта тасымалдайтын кеме.
 
 
==Ішкі сілтемелер==
*[[Көлік]]
 
==Сыртқы сілтемелер==
*[http://en.wikipedia.org/wiki/Ship Ship]{{en icon}}
*[http://ru.wikipedia.org/wiki/Судно Судно] {{ru icon}}
 
== Пайдаланған әдебиет<span/>==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Кеме» бетінен алынған