Орталық Африка Республикасы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

[[Сурет:Giraffa camelopardalis angolensis.jpg|thumb| left| alt=A.| ''[[жираф]]''.]]

== Орталық Африка Республикасының географиялық жағдайы ==

== Орталық Африка Республикасы халықтарының ежелгі және ортағасырлық тарихы ==

ОАР халықтарының ''ежелгі және ортағасырлық тарихы'' аз зерттелген. Тау-кен қазбаларынан табылған заттарға қарағанда, ОАР жерін адам баласы ежелгі заманда мекендеген. [[Араб жазбаларынан]] '''XVI ғасырда''' ОАР аумағыннда [[Гаога мемлекеті]] құрылғаны белгілі. '''XVIII ғасырдың аяғында''' ОАР-дың солтүстік-батыс бөлігі [[Багирми]] және [[Дарфур]] мемлекеттерінің құрамына кірді. Оларда '''ислам діні''' күшті дамыды. '''XIX ғасырдың соңында''' ОАР жерінің үлкен бөлігі [[Раббаха мемлекетінің]] құрамында болды. Аталған мемлекеттер құл иеленушілік құрылыста өмір сүрді. '''1894 жылы''' Франция тайпалар ''арасындағы алауыздықты пайдалану, сатып алу, қатал жазалау жолымен Убанги және Шари өзендерінің аралығын басып алып, 1910 жылы Француз Экваторлық Африкасының құрамына'' қосты. Ел байлығы ірі '''француз компанияларына''' берілді. 1907 жылы отаршыларға қарсы қозғалыс басталып, екі жылға созылды. [[Сурет:Flag of the Central African Republic.svg|thumb|Орталық Африка Республикасы туы]]I дүниежүзілік соғыстан кейін 1926 жылы белгілі қоғам қайраткері Андре Гренар Матсуа Парижде [[“Француз Экваторлық Африкасы тұрғындарының ассоциациясын”]] құрып, бейбіт жолмен отаршыларға азаматтық бағынбаушылық қозғалысын ұйымдастырды. Бұл қозғалыстар ''1928 жылы'' жаппай бас көтерулерге ұласты. Бірақ көтерілістер мен бас көтерулердің барлығы күшпен басылды. II дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін елде ұлт-азаттық қозғалысы өрістеді. ''1946 жылы убангилік священник Бартелеми Боганда елде алғашқы ұлттық партияның негізін қалады. Көп ұзамай Францияда басталған реформаларға байланысты 1958 жылы 1 желтоқсанда Убанги – Шари аймағы Француз бірлестігі құрамында ОАР болып жарияланып, автономиялық құқыққа ие'' болды. Тұңғыш үкіметті '''Б.Боганда''' басқарды. 1959 жылы ақпанда елдің '''тұңғыш конституциясы''' қабылданып, ''1960 жылы 13 тамызда Француз бірлестігі көлемінде ОАР-дың тәуелсіздігі'' жарияланды. Бірақ ''1966 жылы 1 қаңтарда елде мемлекеттік төңкеріс болып, өкімет билігі Ж.Б. Бокасса бастаған әскерилердің қолына'' көшті. 1976 жылы Бокассо [[император]] болып жарияланды. Ол елде тоталитарлық тәртіп орнатты. 1980 – 81 жылдары төңкерістер қайта жалғасты. Елде экономика құлдырап, Франция, АҚШ компанияларының үстемдігі күшейді. 1994 жылы жаңа [[конституция]] қабылданып, ''ОАР президенттік республика болып'' жарияланды.