Уикипедия

Мұхаммед: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
2-жол:
{{Ислам пайғамбарлары}}{{Infobox person
| honorific_prefix = Пайғамбар
| name = Мұхаммад ({{script|Arab|ﷺсалауат}}; Аллаһтың оған салауаты мен сәлемі болсын)
| honorific_suffix = <small>Пайғамбар, Елші.</small>
| image = Mohammad SAV.svg‎
27-жол:
}}
{{Ислам}}
'''Мұхаммед''' ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) ({{lang-ar|محمد}}, 570, [[Мекке]] — 632 маусымның 8, [[Медине|Мәдине]])<ref>«Сөзсіз, Аллаһ Тағала және Оның періштелері әрдайым пайғамбарға салауат етеді. Ей, иман еткендер! Сендер де Оған (Мұхаммедке) салауат айтып, жан-дүниелеріңмен сәлем жолдаңдар!» - [[Құран|әл-Құрʾан]], [[Әл-Ахзаб сүресі]], 56-аят</ref> — [[Ислам]] дінінің [[пайғамбар]]ы, [[Мекке|Мекке қаласында]] туылған, Бану Хашим тайпасынан шыққан. [[Аллаһ]]ның соңғы елшісі, тура дінді насихаттаушы, әділеттің көркем мінезділіктің нышаны және үлгісі боп табылады. Бұған қоса – соңғы пайғамбар‚ [[мұсылман]]дар түсінігінде тек [[арабтар]]дың пайғамбары ғана емес, жалпы адамзатқа келген биік адамгершілік, ахлақтық ғибраттың үлгісі.‎<ref>[[Unicode]]-та арнайы «Muhammad» [[лигатура]]сы бар: U+FDF4 {{script|Arab|ﷴ}}</ref><ref name=Goldman>{{cite book|title=Believers: spiritual leaders of the world|author=Elizabeth Goldman|year=1995|publisher=Oxford University Press|pages=63}}</ref>
 
Пайғамбарлық 40 жасында келген. 63 жасында қайтыс болған. Мұхаммед ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) есімі «мақталатын», «мақтауға лайықты» деген мағынаны білідіреді.<ref>{{cite web|author=Dan McCormack|title=Online Etymology Dictionary|publisher=Douglas Harper|accessdate=August 14|accessyear=2006|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=Muhammad}}</ref> Исламда Мұхаммед ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) басқа да [[Нәби]] (Пайғамбар) және Расул, Мустафа, Маһмуд, Башир (Елші), Надир (Ескертуші), Мудаккир (Еске салушы), Шахид (Куә), Да'и (Аллаһқа жақындатушы) есімдерімен белгілі. [[Құран]]да Мұхаммед ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) кейде «Ахмад» деп те аталады. ({{cite quran|61|6|style=nosup|expand=no}} сүресі) ({{lang-ar|أحمد|"одан да мақтауға лайықты"}})
 
Мұхаммед ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) пайғамбардың аты аталғаннан кейін немесе жазылғаннан кейін артынша әрдайым «Салла Ллаху алейхи уа салләм» ({{lang-ar|صلى الله عليه وسلم‎‎}}) — яғни, Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын» деп айтылады.
 
== Өмірбаяны ==
<!-- BEGIN TIMELINE -->
{| align="right" width="25%" style="border:1px solid #ddd; margin:0 0 1em 1em; padding:0 0 1em 1em; vertical-align:right; font-size:80%;"
!colspan="2" align="center"|<span style="font-size:1.25em;">Мұхаммедтің ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) жылнамасы</span>
|-
|colspan="2" align="center"|<span style="font-size:smaller;">Мұхаммедтің ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) өміріндегі маңызды оқиғалар мен мекендер
|-
|align="right">|569
151-жол:
 
=== Балалық шағы ===
Мұхаммед ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) 570 ж. [[Раби әл-әууәл]] айында дүниеге келген. Сол кезде ең маңызды тайпалардың бірі боп есептелген Бану Хашим тайпасынан болады. Алайда Мұхаммедтің ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) туған уақытында тайпасының хәлі өте жақсы болмаған делінеді. Әдетте [[Мұхаммед]]тің ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) туған жылын [[Піл жылы]]мен байланыстырады. Сол жылы [[Аксум империясы|Аксум патшасы]], [[Абраха]], ішінде бірнеше пілі бар әскерімен [[Мекке]]ге шабуыл жасайды. Бірақ әскер ауруға ұшырап шабуыл сәтсіз аяқталып, содан бері сол жыл арабтарда [[Піл]] жылы деп атанған. Бұл оқиға [[568]] - [[569]] жж орын алды деген көзқараста білдіріледі.
 
Мұхаммедтің ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) әкесі, [[Абд Аллах ибн әл Мутталиб|Абдуллах]], баласының туғанына 6 ай қалғанда қайтыс болады.<ref> Josef W. Meri (2005), p. 525</ref>
Сол заманда, шөлдегі өмір нәресте денсаулығы үшін пайдалы деп есептелінгендіктен, Мұхаммед ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) Бедуин тайпасына тәрбиеге беріледі: екі жасына дейін [[Халиман бинт Аби Дуяб]] пен оның күйеуі асырайды. Мұхаммедтің ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) анасы, [[Амина бинт Уаб|Әмина]], ауруға шалдығып, бала алты жасында болғанда қайтыс болады. Әке-шешесінен айырылып, жетім қалған Мұхаммедті ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) өз қамқорына атасы [[Шаиба ибн Хашим|Абд әл-Мутталиб]] алады. Бірақ екі жылдан кейін атасы да дүниеден өткесін, бала ағасы [[Әбу Талиб ибн Ғабд әл-Мутталиб|Әбу Талибтың]] қолында қалады.
 
[[6 ғ.|6-шы ғaсыр]] соңында Мекке маңызды сауда орталығы болатын. Сонымен қатар, араб құдайларының ғибадатханасына айналған Қағба да Меккеде орналасады. Қажылық кезеңінде көптеген тайпалардың саудагерлері қалаға келіп жиналатын. Мұхаммед ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) бала кезінен ағасына еріп, [[Сирия]]ға сауда етуге сапар шегетін болады. Жетім болған Мұхаммедке ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) саудагер болудан басқа жол болмайтын.
 
== Батыс ойшылдары Мұхаммед ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) пайғамбар туралы ==
 
«Мен мынаны мойындаймын; Мұхаммед({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) – ғажап бір күш. Жаратушы мұндай кісіні екінші рет жарата қоймас. Ей, Мұхаммед ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}), сенің замандасың бола алмағаныма қатты өкінемін. Өзің таратқан мына кітап сенікі емес. Ол Құдайдікі. Бұл кітаптың Аллаһтан екенін мойындамау – ғылымды түгелдей жоққа шығарғанмен бірдей күлкілі нәрсе. Адамзат баласы сен секілді ғажап адамды бір-ақ рет көрді, ендігәрі көре алмас. Мен сенің алдыңда құрметпен бас ием»
''[[Отто фон Бисмарк|Пренс Отто Вон Бисмарк]].''
 
166-жол:
''Томас Карлиль.''
 
«Мұхаммедтің ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) ақыл-парасаты патшалық сән-салтанаттың өзін түкке тұрғысыз, өте қарабайыр деп білді. Аллаһтың елшісі өз отбасында қызметші секілді от жағып, үй сыпырды, қой сауып, киімдері мен аяқ киімдерін өзі тікті. Мемлекет әрі дінбасы екенін "ұмытып", таза табиғи қалпынан аумай-ақ, тақуа ғұмыр кешті».
''Эдуард Гиббон.''
 
«Ол мемлекеттің де, мешіттің де басшысы. Бір өзі Цезарь, бір өзі Папа десе болады. Бірақ бітімі бөлек. Папаның жасандылықтарынан аулақ Папа, арнайы қорғаушысы, тұрақты қарулы әскері, полиция күші, не тұрақты кірісі жоқ Цезарь. Егер тарихта қай жағынан алсаңыз да, Құдайлық негізге сай үкім берген бір жан болса ол сөзсіз Мұхаммед ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) болып шығады. Өйткені, ол ең мықты бола тұра күштілікке елеусіз қарады. Өмірі қаншалықты қарапайым болса, халықтың арасында да сол әдетінен айныған жоқ.
Мұхаммедтің ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) дінінде барлық нәрсе басқаша. Ол жайындағы тарихи мәліметтер көлеңкелі, қалтарыс-бұлтарысты емес, барынша айқын. Оның өз міндетін бастауындағы ішкі жағдаяттары да бізге жақсы аян, өйткені, оған ешқандай күмән келтірілмейтіндігі Құран арқылы қуатталған».
''Реверед Босуорт Смит.''
 
«Егер мақсаттың ұлылығы сайманның аздығы, нәтиженің таңғаларлығы, адам данышпандығы арқылы өлшенетін болса, жаңа кезеңде Мұхаммедпен ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) кім теңесе алады? Мұхаммед ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) – философ, шешен, елші, тапқыр. Адамның ұлылығын анықтайтын өлшемдер шеңберінде қарастырып көрейікші, одан өткен ұлы адам бар ма?»
''Альфонс де Ламартин.''
 
«Алдағы жүз жылдықта Англияны, жо-жоқ, бүкіл әлемді жайлайтын бір дін болса ол – Ислам болуы мүмкін. Кісі таңғаларлық шапшаңдығы үшін мен Мұхаммедтің дінін өте жоғары бағалаймын. Бұл дін тұрмыстың барлық жағдайларына бейімделе алатын, қай ғасырға да сай дін ретінде көзге түсуде. Ол ғажап кісіні мен зерттедім. Оны адамзаттың құтқарушысы деп білген жөн. Дәл сондай бір адам қазір әлемді басқарса, бейбітшілік пен татулықты орнықтыра отырып, барлық мәселелерді шешер еді. Мен былай топшылаймын: Мұхаммедтің ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) сенімін ертеңгі Еуропа қабылдайды, оны тіпті бүгінгі Еуропаның өзі қабылдай бастағаны белгілі»
''[[Шоу Джордж Бернард|Бернард Шоу]].''
 
«Әлемге үлкен өзгеріс әкелген адамдардың ең алдыңғысы ретінде Мұхаммедті ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) қоюыма кейбір оқырмандарым таңғалуы мүмкін. Алайда, тарихта рухани әрі материалды салада бірдей жетістікке жеткен адам жалғыз ғана Мұхаммед ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) екені даусыз. Мұхаммедтің ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) Исламға деген ықпалы Иса Мәсіх пен Қасиетті Павелдың Христиан дініне жасаған ықпалынан әлдеқайда басым. Мемлекет жүйесі мен дін жүйесін қатар түйістіре білуінен-ақ, оның тарихтағы ең ықпалды тұлға екенін көреміз».
''Майкл Харт.''
 
185-жол:
''Чарлз Стюарт Миллс.''
 
«Мұхаммед ({{script|Arab|&#xfdfa;салауат}}) – өмір шындығын бүкпесіз ұғына біліп, оны ғұмырының арқауы еткен тарихтағы санаулы бақытты адамдардың бірі. Ол – Аллаһ тағаланың елшісі. Өмірінің соңына дейін өзінің кім екенін ұмытпай, жаратылыс мақсатын ұқтыратын қызметін қалтқысыз атқара білді. Хақтан алған хабарларын өте үлкен жауапкершілікті сезіне отырып, сондай бір байсалдылықпен әрі асқан кішіпейілділікпен "өте дәмді" етіп халыққа жеткізе білді».<ref> Отырар. Энциклопедия. – Алматы.«Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2 </ref>
''Станлэй Лан-Пул.''
 
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Мұхаммед» бетінен алынған