Астық шаруашылығы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

[[File:Kayanza Agriculture.jpg .JPG|thumb| right| alt=A.| ''[['''Астық шаруашылығы]]''''']] '''Астық шаруашылығы ''' – дәнді [[дақыл|дақылдар]]дар өндіру жүйесі, Қазақстандағы [[егін|егіншілік]]шілік кәсібінің негізгі саласы. Қазақстанда дәнді дақылдар егу ерте замандардан бері қалыптасқан (қ. Егіншілік). Бірақ [[егістік]] жерлердің ауқымы мен алынған өнімдердің мөлшері жайында нақты мәлімет жоқ. 20 ғ-дың бас кезінде (1913) Қазақстан аумағына астық шаруашылығы дақылдары 4,1 млн. га-ға себілді. Оның 94%-ы дәнді дақылдар, негізінен, [[бидай]] болды. Ол кезде [[Ақмола облысы|Ақмола]], Торғай облыстары жер өңдейтін ірі аумақ болып есептелетін. Оларда 1914 – 15 ж. егіс аум.аумағы 2171,7 мың га-ға (53,4%-ы бидай) жетті. Дәнді дақылдар өсіру [[Қостанай облысы|Қостанай]], [[Ақтөбе облысы|Ақтөбе]], Орал (қазіргі Батыс Қазақстан), [[Павлодар облысы|Павлодар]], [[Шығыс Қазақстан облысы|Шығыс Қазақстан облыстарында]] да дамыды. 1913 ж. астық өнімділігі орта есеппен гектарына 5,6 ц-ден ал, бидай 5,2 ц-ден келді. Ол жылдардағы егіншілік табиғи шығымдылыққа негізделді. Қазақстанда 2-дүниежүз. соғыстың аяғында (1945 ж.) егістік аумағы мен өнім шығымдылығының осы деңгейі сақталды. Астық шаруашылығы дақылдарын, оның ішінде дәнді дақылдарды өндіру [[соғыс|соғыстан]]тан кейін (1953 жылға дейін) біршама артты. Жалпы егістік аум.аумағы 7,1 млн. га-ға (оның ішінде бидай 4,5 млн. га) жетті. Барлық дәнді дақылдар түсімі 5,425 мың т болды. 1953 ж. басталған тың және тыңайған жерлерді игеру барлық астық шаруашылығы дақылдарын, ең алдымен дәнді дақылдардың егістік көлемін күрт арттырды. 6 – 7 жыл (1954 – 1960) ішінде Қазақстанның егістік алқабы 25,5 млн. га-ға жетті, яғни 3,5 есе артты. Оның 17,0 млн. га-сы (66,6%-ы) солт. облыстардың (Қостанай, Ақмола, Көкшетау, Солт. Қазақстан және Павлодар) үлесіне тиді. 1960 – 90 ж. егістік аум.аумағы 23 – 25 млн. га мөлшерінде сақталды. Бұл кезеңдегі астықтың жылдық орташа түсімі 18,6 млн. т болды. 1991 – 93 ж. егістік алқабы 22,5 млн. га-ға, 1995 ж. 18,8 млн. га-ға, ал 2005 ж. 14,8 млн. га-ға дейін төмендеді. Соған қарамастан Астық шаруашылығы Қазақстанның астық шаруашылығыөндірісінің негізі болып отыр. Астық шаруашылығы – мал ш-н жедел дамытуға да ықпал жасайтын жем-азық көзі. Қазақстанның Астық шаруашылығы Астық шаруашылығы дамыған облыстарының [[ауа райы]] тым континенттік, құрғақ болғандықтан [[протеин|протеині]]і мен қуаты жоғары сапалы [[астық]] алуға қолайлы жағдай тудырады.<ref name=source1> [[Қазақ энциклопедиясы]] I том</ref>