Жер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш r2.7.2) (Боттың үстегені: sn:Rinopasi
Өңдеу түйіні жоқ
5-жол:
| symbol = [[Сурет:Earth symbol.svg|25px|Жердің астрономиялық нышаны]]
| image = [[Сурет:The Earth seen from Apollo 17.jpg|240px|Apollo 17 деген ғарыш кемесінен түсірілген Жердің түрлітүсті суреті.]]
| caption = Әйгілі Жердің «[[Көгілдір мәрмәр]]» (''The Blue Marble'') деген фотосуреті, [[Apollo 17]].
| epoch = [[J2000]]
| aphelion = {{formatnum:152097701}}&nbsp;km<br />(1,0167103335 [[астрономиялық бірлік|AU]])
59-жол:
| atmosphere_composition = 78,08 %&nbsp;[[Азот|N<sub>2</sub>]]<br /> 20,95 %&nbsp;[[Оттегі|O<sub>2</sub>]]<br /> 0,93 %&nbsp;[[Аргон]]<br /> 0,038 %&nbsp;[[Көміртегі диокиды]]<br />Болмашы [[су буы]] ([[ахуал]] бойынша)
}}
'''Жер''' — [[Күн жүйесі]]ндегі [[Күн (жұлдыз)|Күннен]] әрі қарай санағанда үшінші [[ғаламшар]] адамзаттың тіршілік ететін бесігі. Жер [[эллипс]]тік (дөңгелекке жуық) орбита бойымен 29,765 км/с жылдамдықпен 149,6 млн. км орташа қашықтықта 365,24 орташа күн тәулігі ішінде [[Күн]]ді бір рет айналып шығады. Оның табиғи серігі – [[Ай]]. Ай Жерді 384000 км орташа қашықтықта айналады. Жер осінің [[эклиптика]] жазықтығына көлбеулігі 66°33´22˝, оның өз осінен [[айналу периоды]] 23 сағ 56 мин 4,1 с. Жердің өз осінен айналуы себебінен Жерде күн мен түн ауысса, ал оның осінің орбита жазықтығына көлбеулігі мен Күнді айналуы салдарынан Жерде жыл мезгілдері өзгеріп отырады. Жердің жасы шамамен 4,5 млрд. жыл деп есептеледі. Жер Күнді айналып жүрген 9 планетаның ішінде мөлшері мен массасы бойынша 5- орында. Жердің массасы 5,975•1021 т, орташа тығыздығы 5,517 г/см3см³, көлемі 1,083 млрд. км3км³, ауданы 510,2 млн. км², сыртқы пішіні 3 осьті эллипсоидқа (сфероидқа) жақын. Осы күнгі [[космогониялық түсінік]] бойынша Жер осыдан 4,5 млрд. жыл бұрын Күн айналасындағы [[кеңістік]]те шашыраған газ-тозаң заттан, планеталар тартылыс күшінің әсерінен пайда болған. Қатты [[материя]] кесектерінің соқтығысып, жабысуынан планеталар ұлғая берген. [[Газ-тозаң]] зат іріктеліп, олардың жеңіл элементтері Күн сәулесінің қысымымен онан әрірек, ал біршама ауырлары Күнге жақын орналасқан. Жер құрамына Күн жүйесінде кездесетін барлық химиялық элементтер енеді. Заттың [[планета центрі]]не тартылуы және оның ось бойымен айналуы салдарынан Жер эллипсоидтық пішінге келген.
 
'''Жер''' — [[Күн жүйесі]]ндегі [[Күн (жұлдыз)|Күннен]] әрі қарай санағанда үшінші [[ғаламшар]] адамзаттың тіршілік ететін бесігі. Жер [[эллипс]]тік (дөңгелекке жуық) орбита бойымен 29,765 км/с жылдамдықпен 149,6 млн. км орташа қашықтықта 365,24 орташа күн тәулігі ішінде [[Күн]]ді бір рет айналып шығады. Оның табиғи серігі – [[Ай]]. Ай Жерді 384000 км орташа қашықтықта айналады. Жер осінің [[эклиптика]] жазықтығына көлбеулігі 66°33´22˝, оның өз осінен [[айналу периоды]] 23 сағ 56 мин 4,1 с. Жердің өз осінен айналуы себебінен Жерде күн мен түн ауысса, ал оның осінің орбита жазықтығына көлбеулігі мен Күнді айналуы салдарынан Жерде жыл мезгілдері өзгеріп отырады. Жердің жасы шамамен 4,5 млрд. жыл деп есептеледі. Жер Күнді айналып жүрген 9 планетаның ішінде мөлшері мен массасы бойынша 5-орында. Жердің массасы 5,975•1021 т, орташа тығыздығы 5,517 г/см3, көлемі 1,083 млрд. км3, ауданы 510,2 млн. км², сыртқы пішіні 3 осьті эллипсоидқа (сфероидқа) жақын. Осы күнгі [[космогониялық түсінік]] бойынша Жер осыдан 4,5 млрд. жыл бұрын Күн айналасындағы [[кеңістік]]те шашыраған газ-тозаң заттан, планеталар тартылыс күшінің әсерінен пайда болған. Қатты [[материя]] кесектерінің соқтығысып, жабысуынан планеталар ұлғая берген. [[Газ-тозаң]] зат іріктеліп, олардың жеңіл элементтері Күн сәулесінің қысымымен онан әрірек, ал біршама ауырлары Күнге жақын орналасқан. Жер құрамына Күн жүйесінде кездесетін барлық химиялық элементтер енеді. Заттың [[планета центрі]]не тартылуы және оның ось бойымен айналуы салдарынан Жер эллипсоидтық пішінге келген.
 
== Жалпы мәліметтер ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Жер» бетінен алынған