|
[[Сурет:The Earth seen from Apollo 17.jpg|300px|thumb|71 % су]]
'''Су''' — [[сутегі]] мен [[оттегі]]нің қалыпты жағдайларда тұрақтылығын сақтайтын қарапайым [[химиялық косылыстарқосылыстар|химиялық косылысықосылысы]]. Ауыз су, тіршілік көзі, ол Жер шарының 3 / 4 бөлігін алады, тірі ағзалардың 60-70 %-ы , ал өсімдіктердің 90 % -ы судан тұрады.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Механика / Жалпы редакциясын баскарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар : «ЭКО»ҒӨФ. 2007.-29 1 б. ISBN 9965-08-234-0</ref>
[[Сурет: Splash 2 color.jpg|thumb|150px]]
[[Сурет : Water molecule 3D.svg|thumb|150px]]
[[Жер беті (геология)|Жер бетінде]] тіршілік ең алғаш сулы ортада пайда болды. Су - бүкіл тіршілік иелерінің негізгі кұрамдасқұрамдас бөлігі. Бұдан басқа судың тіршілік үшін физикалық-химиялық қасиеттердің: жоғары жылу өткізгіштік және [[Жылу сыйымдылық|жылу сыйымдылық]], жоғары тығыздық, ауа тығыздығының шамамен 800 есе артуы, мөлдірлік, тұтқырлық, қатқан кезде [[Мұз|мұздың]] көлемін ұлғайтуы және тағы басқа қолайлы қасиеттері болады. Біржасушалы және көпжасушалы ағзалар жасушаларының [[биохимиялық үдерістер|биохимиялық үдерістерінің]] барлығы сулы ортада өтеді. Су әр түрлі климаттық жағдайлардағы физиологиялық үдерістердің калыпты өтуіне себепкер болады. Ол сондай-ақ көптеген минералдық және ағзалық заттардың жақсы еруіне себепкер бола алады. [[Табиғи су |Табиғи су]] құрамында сан алуан тұздың болатыны да сондықтан. [[Ағзалар өсіндісі|Ағзалар]] жұғымды заттарды тек еріген түрінде сіңіреді.
== Сулы орта==
==Су ортасының айырмашылықтары==
Су ортасының жарық режимінің әуе-құрылық ортасынан айырмашылықтары көп. Жарықтың су бетінен шағылысуына және су ішінен өтуі кезінде сіңірілетін болғандықтан суда жарықтың мөлшері аз болады. Сондықтан терең суларды үш аймаққа: жарық , алакөлеңке және толық қараңғы бөліктерге бөледі.
Су ортасының жарық режимінің әуе-құрылық ортасынан
айырмашылықтары көп. Жарықтың су бетінен шағылысуына
және су ішінен өтуі кезінде сіңірілетін болғандықтан суда
жарықтың мөлшері аз болады. Сондықтан терең суларды үш
аймаққа: жарық , алакөлеңке және толық қараңғы бөліктерге
бөледі.
[[Мұхит|Мұхиттың]] қараңғы, терең бөліктерінде [[Гидробионт|гидробионттар]] көру үшін тірі организмдерден бөлінетін жарықты пайдаланады. Мұндай құбылыс биолюминесценция деп аталады. Мысалы, кейбір балықтардың арқа жүзу қанаттарының алғашқы сәулесі жоғарға жақ сүйегіне жақын майысқан, қармақша тәрізді болып орналасқан. Осы қармақшаның ұшында шырышты жарық беретің бактериялары бар. [[Оттегі|Оттегімен]] бактерияларды қамтамасыз етуі арқылы жарық беріп, қорегін өзіне еліктіреді. Үнемі қараңғылықта тіршілік ету немесе жарықтың жетіспеуі
[[Мұхит|Мұхиттың]] қараңғы, терең бөліктерінде [[Гидробионт|гидробионттар]] көру
үшін тірі организмдерден бөлінетін жарықты пайдаланады.
Мұндай құбылыс биолюминесценция деп аталады. Мысалы,
кейбір балықтардың арқа жүзу қанаттарының алғашқы сәулесі
жоғарға жақ сүйегіне жақын майысқан, қармақша тәрізді болып
орналасқан. Осы қармақшаның ұшында шырышты жарық
беретің бактериялары бар. [[Оттегі|Оттегімен]] бактерияларды қамтамасыз
етуі арқылы жарық беріп, қорегін өзіне еліктіреді.
Үнемі қараңғылықта тіршілік ету немесе жарықтың жетіспеуі
гидробионттардың көру мүмкіншіліктерін шектейді.
==УлыСулы орта==
УлыСулы ортада ауаға қарағанда дыбыс тезірек тарайды. Сондықтан
гидробионттарда көру мүшелеріне қарағанда есту мүшелері
жақсы дамыған. Кейбір түрлер тіпті өте төмен жиіліктегі
| 