Ислам ағымдары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ
ш Мұнда сілтейтін беттердегі қателерді түзеу, replaced: МағрибияМарокко using AWB
11-жол:
== '''Әһлі-Сүннет (сүнниттер)''' ==
{{main|Әһл әс-Сунна|Сүннет}}
Әлем бойынша өздерін мұсылман санайтын адамдардың басым көпшілігі (90%-ға жуық) өздерін Әһлі-Сүннетке ([[Әһл әс-сунна]] — сүннетті ұстанушылар) жатқызады. Сүннетті ұстанушылар [[Мысыр]], [[Сауд Арабиясы]], [[Сирия]], [[БАӘ]], [[Қатар]], [[Түркия]], [[Алжир]], [[Ливия]], [[МағрибияМарокко]], [[Мавритания]], [[Судан]], [[Сомали]], [[Палестина]], [[Иордания]], [[Пәкістан]], [[Ауғанстан]], [[Малайзия]], [[Индонезия]], [[Бангладеш]], [[Орта Азия]] елдерінде, [[Татарстан]], [[Башқұртстан]], [[Солтүстік Кавказ]] елдерінде мұсылмандардың көпшілігін құрайды. [[Ирак]]та, [[Әзірбайжан]]да, [[Ливан]]да, [[Бахрейн]]де мұсылмандардың айтарлықтай бөлігі сүнниттер.
 
=== Сүнниттердің мазһабтары ===
30-жол:
 
=== Сопылар ===
[[Сурет:Dhikr_RifaDhikr Rifa-iyya.jpg|thumb|left|Рифаи тариқатының зікірі]]
{{main|Сопылық}}
'''Тасаууф-сопылық''' ({{lang-ar|تصوّف}}) — [[Басра]]лық Абдуль-Уахид ибн Зәйд бастау салған ілім. Бастапқыда [[нәпсі]]ні тазалау, дүниеден безу мақсатында құрылған, сенімдері Құран мен Сүннетке сай келген бірлестік болғанымен, артынан сопылар көптеген мәселелерде шектен шығып, Әһлі-Сүннеттен бөлек ағымға айналып кетті. Сопылардың көзқарастарының ішінде Үнді философтарының «уахдәт әл-уджуд» сенімі (яғни Аллаһ пен жаратылыстардың арасында шек жоқ, барлығы Аллаһтың ішінде араласқан деген пікір), тақуалар мен әулиелерге табыну, олардан дұға-тілек тілеу, шариғатты екіге бөлу және оның «тылсым» бөлігін тек белгілі бір топ ұстанады деп сену; Аллаһқа деген құлшылықты тозақтан қорқу мен жәннәтты үміт етуге емес, тек қана Оған болған махаббатқа негіздеу және т.б. пікірлер мен көзқарастар<ref>[http://www.islamweb.net/media/index.php?page=article&lang=A&id=64404 التصوّف — islamweb.net]{{ref-ar}}</ref>.
 
=== Ашғарилар мен матуридилер ===
63-жол:
=='''Шиғалар''' (шииттер)==
{{main|Шииттер|Шииттердің ағымдары|Имамия}}
[[Сурет:Meshed_ali_usnavy_Meshed ali usnavy (PD).jpg|thumb|left| [[Нәджәф]] қаласындағы шииттер қасиетті санайтын Әли ибн Әбу Талибтің кесенесі]]
'''Шиға''' ({{lang-ar|شيعة}} — топ, ағым, секта) — Мұхаммед пайғамбардың {{сас}} өлімінен кейін пайда болған ағым. [[Шииттер|Шиғалар]] [[Әли ибн Әбу Талиб]]ті Пайғамбардан кейінгі билікке ең лайықты адам санап, алғашқы халифтер болған Әбу Бәкір мен Омарды зұлымдық жасады деп айыптайды. Олардың көзқарасы бойынша Әли және оның ұрпағы қателерден сақталған, олардың сөздері [[шариғат]] саналады. Олар көптеген [[сахаба]]ларды Мұхаммед пайғамбардан кейін Ислам дінінен қайтқан кәпір санап, сондықтан Сүннеттен жеткен [[хадис]]терді мойындамайды. Осыған қоса олар Құран Кәрім өзгертілген санайды, оның дұрыс нұсқасы Әлиде болды деп ойлайды. Шиғалардың сенімі бойынша «нағыз» Құранды [[Мәһди]] алып келеді. Шииттердің кейбіреулері [[Айша]] ананы Әлиге қарсы шыққаны үшін балағаттап, зина жасады деп айыптайды, оны тозақтық санап, қайтыс болған күнін тойлайды.
 
76-жол:
# [[Әли ибн Әбу Талиб]], шииттер оны «Мұртаза» атайды;
# [[Хасан ибн Әли]] ибн Әбу Талиб; шииттер оны «Муджтаба» атайды;
# [[Хусәйн ибн Әли]] ибн ӘБу Талиб; шииттер оны «Шәһид» атайды;
# Әли ибн әл-Хусәйн ибн Әли; шииттер оны «Зәйн әл-абидин» атайды;
# Мұхаммед ибн Әли ибн әл-Хусәйн; шииттер оны «Бақыр» атайды;
# [[Джафар әс-Садиқ|Джафар ибн Мұхаммед]]; шииттер оны «әс-Садиқ» атайды;
# Мұса ибн Джафар әс-Садиқ; шииттер оны «Казым» атайды;
# Әли ибн Мұса ибн Джафар әс-Садиқ; шиитер оны «Риза» атайды;
# Мұхаммед ибн Әли ибн Мұса; шииитер оны «Тақий» немесе «Джәууад» атайды;
# Әли ибн Мұхаммед ибн Әли ибн Мұса; шииттер оны «Нақий» немесе «Һади» атайды;
# Хасан ибн Әли ибн Мұхаммед; шиитер оны «Зәкий» немесе «Аскәри» атайды;
# Мұхаммед ибн Хасан әл-Аскәри; шииттер оны «Мәһди» немесе «Худжжатул-қаим әл-Мунтазыр» атайды. Олардың сенімі бойынша ол һижри 256-шы жылы туылып, 260-шы жылы аспанға көтерілген. Содан кейін 329-шы жылы әкесінің үйіндегі жертөлеге кіріп, «ғайып» болып кеткен.
132-жол:
'''Хабашилер''' {{main|Хабашилер}}
'''Хабашилер''' немесе '''әл-Ахбаш''' (араб.: الأحباش‎ — ''эфиоптар'') — XX ғасырдың 80-ші жылдарында құрылған сопылық мектеп. Кейде Ислами қайырымдылық жобалар ұйымы (араб.: ‏جمعية المشاريع الخيرية الإسلام‎‎‎, джам'ийа әл-машари' әл-хайрийа әл-исләмийа) деп те аталады
 
 
{{portal|Ислам}}
Line 138 ⟶ 137:
== Дереккөздер ==
<references/>
 
{{Islam-stub}}
 
[[Санат:Ислам]]
[[Санат:Ислам ағымдары|*]]
 
 
{{Islam-stub}}
 
[[ar:طوائف إسلامية]]