Қатерлі ісік: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Қатерлі ісік''' – бұл [[ісік]] өмірге қауіпті қасиеттерімен бағаланады. Сол себептен оны «қатерлі» деп атайды. Қатерлі [[ісік]] қатерлі [[ісік]] [[жасушала]]рынан тұрады. Қатерлі [[ісік]] жиі [[обыр]]мен шатастырылады.

Қатерлі [[ісік]] қалыпты [[жасуша]] қатерлі [[трансформация]] нәтижесінде пайда болады, ол бақылаусыз көбейеді, [[апоптоз]]ға қабілеттілігін жоғалтады. Қатерлі [[трансформация]] бір немесе бірнеше [[мутация]] кесірінен пайда болады, [[жасуша]]лардың шекарасы анықталмаған жағдайда [[апоптоз]] [[механизім]]і бұзылуына алып келеді. Егер де ағзаның[[ағза]]ның [[иммунды]]қ жүйесі мұндай [[трансформация]]ны анықтамаса, [[ісік]] ары қарай өсіп сонында [[метастаз]] береді. [[Метастаз]]дар барлық [[ағза]]лар мен [[тін]]дерде пайда болуы мүмкін. Өте жиі [[метастаз]] [[сүйек]]те, [[ми]]да, [[бауыр]]да және [[өкпе]]де пайда болады.

Және де [[жасуша]]лардың бақылаусыз бөлінуі [[қатерсіз ісік]]ке алып келуі мүмкін. Қатерлі [[ісік]] [[қатерсіз ісік]]тен ерекшелігі [[метастаз]] қалыптастырмауы болады, басқа [[ағза]]ларға енбейді және [[ағза]]ға қатерсіз. Бірақ та [[қатерсіз ісік]] жиі қатерлі ісікке[[ісік]]ке ауысады.

Қатерлі ісіктің[[ісік]]тің қорытынды [[диагноз]]ын [[гистология]]лық [[тін]]ді зерттеуден кейін [[патоморфолог]] қояды. [[Диагноздан]] кейін [[операциялық ем]], [[химиотерапия]], [[сәулелі терапия]] тағайындалады. [[Медицина]] ғылымы дамуына байланысты әр ісікке[[ісік]]ке спецификалық ем тағайындалады. Емсіз қатерлі [[ісік]] леталді ағымға дейін [[прогрессия]]лайды. Ісіктің[[Ісік]]тің көбісі емге берілмейді, бірақ та оның емі [[ісік]] түріне, таралуына, және кезеңіне байланысты. Қатерлі [[ісік]] әртүрлі жаста кездеседі, бірақ жиі қарт жастағы адамдар осы ауруға шалдығады. Бұл [[дамыған елдер]]дегі өлімнің негізгі себебі. Көптеген ісіктердін[[ісік]]тердін пайда болуы [[қоршаған орта]] [[фактор]]ы әсеріне байланысты, сонын ішінде [[алкоголь]], [[шылым]] түтіні, [[ион]]ды сәулелердің әсері, [[ултракүлгін сәуле]]лердің әсері және кейбір [[вирус]]тар.

Қатерлі ісіктің[[ісік]]тің көптеген түрлері белгілі, олар орналасқан [[ағза]]ға байланысты классификацияланады. Біріншілікті [[ісік]] [[жасуша]]сы [[обыр]] [[трансформация]]сына ұшырайды, сонымен қоса клиникалық белгілері [[науқас]]та айқын көрінеді. [[Медицина]]лық зерттеу тұрғысынан қатерлі ісіктерді[[ісік]]терді зерттейтін және емдейтін ғалымдарды [[онколог]]тар дейді.

[[Саналы адам]] қалыптаспай тұрып қатерлі [[ісік]] ауруы бұрыннан белгілі болған. 1932 жылы [[антрополог]] [[Луис Лики]] [[Kения]]да [[қазіргі адамныңадам]]ның жағын тапқан, болжам бойынша ол бір қатерлі [[ісік]] түрімен зақымдалған. Сонымен қоса [[бұрынғы адамдарадам]]дар қалдықтарынан [[патология]]лық өзгерістін барын байқаған, [[сүйек]], [[мұрынжұтқыншақ]], [[сүт безі]] және [[меланома]] ісіктeріне[[ісік]]тeріне ұқсас. Қатерлі [[ісік]] жиі адамдардың тәжірибесі болған, оны ерте [[уақыт]]тан бастап жазба түрінде сипаттаған. Ерте кездегі ғалымдардың жазбалары бойынша ісіктерді[[ісік]]терді емдеу 1600 жыл б.з.д. [[Eжелгі Египет]]те [[папирус]]тармен жазылған. Бұл жазбада [[сүт безініңбезі]]нің көптеген формалары жызылған, ем ретінде [[обыр]] күйдіру жазылған. Сонымен қоса [[Египет]]те беткей [[ісік]] емін маймен күйдіру қолданылған, ол майдың құрамында [[мышьяк]] болған. [[Рамаян]]дар осыған ұқсас жазба қалдырған: емді хирургиялық жолмен [[мышьяк]] майын қолдану арқылы жасалынған.

Емнің дәрежесіне қарай ісікті[[ісік]]ті [[хирургиялық]] жолмен алып тастағаннан кейін жараны құрамында [[өсімдік]] майлары және [[мышьяк]]тары бар маймен өндеу керек. Болжам бойынша олар қалған [[жасуша]] ісіктерін[[ісік]]терін жою қасиеттеріне ие болған. Ішкі ісіктерге[[ісік]]терге [[Гиппократ]] ем жүргізбеген, себебі операция науқасты ісікке[[ісік]]ке қарағанда тез өлтіреді.

[[Рим]] дәрігері [[Авл Корнелий Цельс]] б.з.д. І ғасырда ісікті[[ісік]]ті емдеудің алғашқы сатысында оны хирургиялық жолмен алып тастауды, ал соңғы сатысында ешқандай ем көрсетпеуді ұсынған. Ол [[грек]] сөзін "кαϐкίvоς" [[латын тілі]]не аударған (cancer- краб). [[Гален]] «oncos» сөзін ісікті сипаттауға қолданған, қазіргі [[онкология]] сөзін де негіздеген осы ғалым болған.

Қатерлі [[ісік]] жайлы ХІХ ғасырдың ортасына дейін [[теория]]лар мен негіздерге айналдырғанмен оның денеде даму механизімі жөнінде ешқандай ақпарат болған жоқ. Бұл процесс түсінігін неміс дәрігері [[Рудольф Вирхов]]тың үлесі қосылды, ол қатерлі [[ісік]] сияқты дәл сау [[тін]]дер [[жасуша]]ларынан құрастырылатының және ісіктің[[ісік]]тің [[миграция]]сы бойынша таралатының түсіндірді.