Лоренц күші: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ
шӨңдеу түйіні жоқ
15-жол:
* <big>×</big> — векторлық көбейту.
[[Сурет:Lorentz force particle.svg|200px|thumb|Қозғалыстағы ('''v'' жылдамдығымен') зарядталған (заряды ''q'') бөлшекке әсер етуші '''f''' лоренц күші. [[Электр өрісі|'''E''' электр өрісі]] мен [[Магнит өрісі|'''B''' магнит өрісі]] кеңістік пен уақыт бойынша өзгереді.]]
Зарядталған бөлшек жылдамдығының кез келген мәндерінде (*) өрнегі орындалады; бұл өрнек [[электрдинамика]]ның ең негізгі қатыстарының бірі, өйткені, ол электр-магниттік өріс теңдеулерін зарядталған бөлшектің қозғалыс теңдеулерімен байланыстыруға мүмкіндік береді. Өрнектің оң жағындағы бірінші мүше — зарядталған бөлшекке [[электр өрісі]] тарапынан, ал екіншісі — [[магнит өрісі]] тарапынан әсер ететін күштер. Лоренц күшінің магниттік бөлігі бөлігі<math>\mathbf{v} \mathbf{B}=0</math> [[механикалық жұмыс]] жасамайды. Ол бөлшектің энергиясын өзгертпей, тек қозғалысының [[траектория]]сын қисайтады. Бірліктердің [[Гаусс]] жүйесінде оның модулі (е/с)В sіn-ге тең, мұндағы  —  мен В векторлары арасындағы бұрыш. Сонымен, Лоренц күшінің магниттік бөлігінің шамасы, =90Ә болғанда [[максималь]], ал =0 болса, оның шамасы нөлге тең болады. [[Вакуум]]дегі тұрақты әрі біртекті магнит өрісінде (В=Н, мұндағы Н — магнит өрісінің [[кернеу]]лігі) қозғалатын зарядталған бөлшек Лоренц күшінің магниттік құраушысының әсерінен бұрандалық сызық бойымен тұрақты  жылдамдығымен қозғалады. Егер Е0 болса, онда зарядталған бөлшектің қозғалысы күрделіленіп, оның айналу центрі магнит өрісіне [[перпендикуляр]] бағытта ығысады. Бұл ығысу бөлшектің [[дрейф]]і деп аталады. Дрейфтің бағыты [ЕН] векторы арқылы анықталады және ол зарядтың таңбасына тәуелді болмайды. Магнит өрісі мен өткізгіштегі электр тогының өзара әсерлесуі салдарынан өткізгіштің көлденең қимасындағы токтың мәні әр түрлі болады. Бұл жағдай [[термомагниттік]] және [[гальваномагнит]]тік құбылыстарда байқалады (қ. [[Холл эффект]]ісі, т.б.).<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]]</ref><ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Физика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д,, профессор Е. Арын – Павлодар: С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті, 2006. ISBN 9965-808-88-0</ref>
 
==Пайдаланған әдебиет==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Лоренц_күші» бетінен алынған