Корея: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
64-жол:
 
== Тарихы ==
Археологиялық зерттеулерге қарағанда Корея жерін [[полеолит]] заманынан бастап адамдар қоныстана бастаған. Б.з.б. 1-мыңжылдықта алғашқы мемлекеттер[[мемлекет]]тер құрыла бастады. Олардың ішінде [[Чосон мемлекеті]] б.з.б. 2 — 1 ғ-лардағасырларда аса күшті мемлекетке айналды. Б.з. басында [[Кочуре]] (солт-тесолтүстікте), [[Пэкче]] (оңт.оңтүстік-батыста), [[Силла]] (оңт.оңтүстік-шығыста) атты мемлекеттер құрылды. 4 — 6 ғ-лардағасырларда елге [[будда діні]] тарай бастады. Силла, Пэкче, Кочуре мемлекеттері өзара соғысып отырды. Осыны пайдаланған Қытайдағы[[Қытай]]дағы [[Таң әулеті]] мемлекеті Кочуре мен Пэкчені басып алды. Бірақ Силла мемлекеті [[676 жжыл]]. қытайларға тойтарыс беріп, 8 ғ-да Кореяның көпшілік жерлерін біріктірген біртұтас мемлекет құрды. 9 ғ-дағасырда Силла ыдырап, [[935 жжыл]]. Коре мемлекетінің (елдің қазіргі еуропаша атауы осы Коре атауынан шыққан) негізін қалаушы [[Ван Гон]] елді қайта біріктірді. Жаңа мемлекет қидандардың шабуылына (993, 1010 — 11, 1018 — 19) төтеп беріп, елдің тұтастығын сақтап қалды. Шаруашылық өркендеп, сауда мен қолөнер дамыды, металл ақша пайда болды. 1231 — 591259 ж.жылдары Коре мемлекеті Шыңғыс хан империясының қол астына өтіп, 14 ғ-дыңғасырдың орта тұсында ғана тәуелділіктен құтылды. 1352 — 621362 ж.жылдары Қытай әскерлерінің шабуылын тойтарып, Чосон атауын (ежелгі Чосон мемлекеті құрметіне) қайтып алды. Астана [[Кэчен]] қ-нанқаласынан [[Сеул|Хансонға (Сеул)]] көшірілді. 16 ғ-дың аяғында елге [[жапондар]], 17 ғ-да [[маньчжурлар]] басып кірді. [[корейлер|Корей халқы]] 1592 — 981598 ж.жылдары жапон басқыншыларынан елді қорғап қалғанымен, маньчжур шапқыншылығына төтеп бере алмады. 1637 ж.жылы К.Корея билеушісі маньчжур әулетіне бағынды. Дегенмен 17 — 18 ғ-лардағасырларда ел әлеум.әлеуметтік-экон.эконономикалық жағынан біршама ілгері басты. Ірі қалалар[[қала]]лар көбейіп, сауда орталықтары құрылды. 18 ғ-дыңғасырдың аяқ кезінен бері экономикада нарықтық қатынастар пайда болды. 19 ғ-дыңғасырдың 2-жартысынан бастап дамыған елдер Кореяға күш көрсете бастады. 1876 ж.жылы Жапония Кореяны тиімсіз [[Канхва шартынашарты]]на қол қоюға мәжбүр етті. Осындай шарттар [[1882]] ж.жылы [[АҚШ]], [[1893]] ж.жылы [[Ұлыбритания]], [[Германия]], 1894 ж.жылы [[Ресей]], [[Франция]] мемлекеттерімен де жасалды. [[1893]]94[[1894]] ж.жылдары елде болған халық толқуларын басуды сылтауратып, Кореяда Қытай мен Жапония әскерлері өздері таласқа түсті де, соның салдарынан [[жапон-қытай соғысы]] (1894 — 951895) болып өтті. Қытай Кореядан кетуге мәжбүр болды. [[1904]]05[[1905]] жылдардағы болған [[орыс-жапон соғысынансоғысы]]нан кейін Жапония елге біржолата орнықты, 1910 жылдан бастап Корея отарға айналды. Чосон мемлекеті жойылды. [[1919]]45[[1945]] ж.жылдары елде жұмысшы-шаруа және оқушы жастардың отаршыларға қарсы ұйымдары құрылды. 2-дүниежүз.

[[Екінші соғыстадүниежүзілік соғыс]]та Жапония жеңілгеннен кейін, 1945 жылғы [[Ялта]] ([[Қырым]]) конференциясы шешімдеріне сәйкес, Корея 3838° ендікте екі бөлініп, солтүстік [[КСРО]]-ның, оңтүстік — АҚШ-тың бақылауына өтті. Соғыстан кейінгі жылдары КСРО мен АҚШ арасындағы “қырғи“[[қырғи-қабақ соғысқа”соғыс]]қа” байланысты ел жасанды түрде екіге бөлінді. [[15 тамыздатамыз]]да ([[1948]] ж.жыл) Сеулде[[Сеул]]де ресми түрде [[Корея Республикасы]], ал [[9 қыркүйектеқыркүйек]]те Пхеньянда[[Пхеньян]]да [[Корей Халық Демократиялық Республикасы]] құрылды (қ. Корей Халық Демократиялық Республикасы).

Екі ел арасында [[1949]] ж.жылы қарулы қақтығыстар,
* [[1950]]53[[1953]] ж.жылдары корей соғысы болып өтті. [[1953]] ж.жылы [[27 шілдедешілде]]де соғыс еш нәтижесіз аяқталып, шекарада ені 4 км созылатын демилитаризацияланған аймақ пайда болды.
* [[1987 жылғажыл]]ға дейін К-даКореяда әскери төңкерістер ([[1961]], [[1979]]) болып, билік басында әскерилер отырды. Дегенмен 20 ғ-дыңғасырдың 60 — 80-жылдары елде экономика қарқынды дамып, Корея кеме жасау мен электронды бұйымдар жасаудан жетекші орынға шықты. 1987 ж.жылы демокр.демократиялы0 қозғалыстардың қысымымен елде либералдық реформалар жасалды, президент сайлауы өткізілді. [[1988]] ж.жылы Сеулде [[24-інші Олимпиада ойындары]] өтті. [[1998]] ж.жылы тұңғыш рет оппозиция үкімет басына келді.
 
[[Санат:Азия елдері]]
 
== Дереккөздер ==
<references/>
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Корея» бетінен алынған