Абайдың қара сөздері: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш 178.90.106.225 (т) өңдемелерінен Legobot соңғы нұсқасына қайтарды
5-жол:
Оның қара сөздерінің бірнешеуі ең алғаш [[1918]] ж. [[Семей|Семейде]] шыққан "Абай" журналында жарық көрді. Кейіннен, Абайдың қара сөздері [[орыс тілі|орыс]], [[қытай тілі|қытай]], [[француз тілі|француз]], т.б. көптеген әлем тілдеріне аударылды.
==Қара сөзде айтылған ой==
Абайдың [[Абайдың қара сөздері/Абайдың жетінші қара сөзі|"Жетінші сөзінде"]] ұшырасатын "жанның тамағы" деген күрделі [[философия|философиялық]] [[ұғым]] бар. Оны [[Абай Құнанбаев|Абай]] біздің санамыздан тыс өмір сүретін объективті дүниенің санада сәулеленуі нәтижесіңде пайда болатын ғылым, білімнің жинақталған қоры ретінде қарайды.
 
Осы себептен де [[Абай Құнанбаев|Абай]]:
''"... құмарланып, жиған қазынамызды көбейтсек керек, бұл жанның тамағы еді"'',— деп қайыра түсінік беріп отыр...
[[Сурет:AbaiPainting.jpg|thumb|Абай Құнанбаев қара сөз кітабының авторы]]
[[Абай Құнанбаев|Абайдай]] [[ұстаз]] ақынның бұл [[Абайдың қара сөздері/Абайдың жетінші қара сөзі|"Жетінші сөзде"]] көздеген мақсаты адамның бойыңда туа пайда болатын жан құмары арқылы өз ұрпағының санасына тек қана жанның пайдалы тамақтарын сіңдіру еді. Міне, [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] [[ағартушылық]] көзқарасының тамыр алған бір саласының [[қайнар]] көзі осы жақта жатыр.
 
[[Абай Құнанбаев|Абай]] бұл бағыттағы ойларын өзге сөзбен "Ғылым таппай мақтанба" т.б. өлеңдерінде айтқан. Мұнда ол "жанның тамағы туралы" ұғымды өз заманынын тұрғысынан келіп, "адам болу" үшін қажет көп керектермен ауыстырады. Ақын толық [[адам]] болу туралы өзінің жүйелі де қалыптасқан көзқарасының тезисін ұсынады. Онысы:
21-жол:
 
Ақынның бүкіл шығармаларындағы негізгі бір тұтас тақырыпта өзекті идея болған.
[[Абай Құнанбаев|Абайдың]] пікірінше, ішкі рухани казынамыздың молығуы тікелей өзіміздің қолымыздағы іс. Осы реуішті пікір [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] [[Абайдың қара сөздері/Абайдың он тоғызыншы қара сөзі|"Он тоғызыншы сөзінде"]] де қайталанады. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] дүние танымы бойынша сананың, ақылдың пайда болуы күнделікті өмір тәжірибесінің нәтижесінен ғана туындайтын табиғи құбылыс. Соңдықтан да [[Абай Құнанбаев|Абай]] [[Мақала:Абайдың қара сөздері/Абайдың он тоғызыншы қара сөзі|"Он тоғызыншы сөзінде"]]:
 
''"Адам ата-анадан туғаңда есті болмайды: есітіп, көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы, жаманды таниды-дағы, сондайдан білгені, көргені көп болған адам білімді болады. Естілердің айтқан сөздерін ескеріп жүрген кісі өзі де есті болады... Сол естілерден есітіп білген жақсы нәрселерді ескерсе, жаман дегеннен сақтанса, соңда іске жарайды, сонда адам десе болады",'' — деп жоғарыдағы өлең үзіндісендегі ойын осы сөзіңде одан ары кеңіте отырып дамытатынын көруге болады.
 
==Қара сөз туралы басқалардың ойлары==
[[Абай Құнанбаев|Абайды]] публицист ретінде қарастырған ғалым-зерттеушілер, олар көп емес — саусақпен санарлық қана, негізінен қарасөздеріне тоқталып, солар жөніндегі пікірлері мен пайымдауларын білдірумен шектеледі. Мәселен, тамаша ғалым [[Фетисов|М.И.Фетисов]] ''«Национальное и жанровое своеобразие публицистики Абая Кунанбаева»'' деген мақаласында әңгімені «Абаю Кунанбаеву и по стилью цикл назидательных рассуждении под общим названием «Гаклия», деп әңгімені бірден қарасөздерден бастайды. Ол Абайдың публицистік сипатын ең алғашқылардың бірі болып ашып көрсетті. Әйткенмен, бұл ғалым Абайдың қоғамдық ой-пікірлерін білдіретін шығармаларына тек қарасөздерін ғана жатқызумен жаңсақтыққа ұрынды деп есептейміз. Аталған зерттеушінің еңбегінде [[Абай Құнанбаев|Абай]] қарасөз жазбаса публицист болмас та еді деген пайымдаулар бой көрсетеді.